Ούτε λέξη για Τουρκία και ΗΠΑ από τον Λαβρόφ

Του Γιώργου Καυκαλιά*

Χωρίς ιδιαίτερες εκπλήξεις ή ειδήσεις ολοκληρώθηκε ο χθεσινός κύκλος επαφών του Ρώσου υπουργού Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ με την πολιτική ηγεσία της Κύπρου. Η ρωσική αντιπροσωπεία επικεντρώθηκε ιδιαίτερα σε θέματα οικονομικής διμερούς συνεργασίας αλλά και νομικής αρωγής μεταξύ Κύπρου και Ρωσίας (βλ. σελ. 6 για οικονομική πτυχή). Πάντως σε επίπεδο δηλώσεων υπήρξε μια εγκαρδιότητα που στόχο είχε να μεταφέρει πως οι σχέσεις των δύο χωρών δεν περνάνε κρίση και εδράζονται σε στέρεες βάσεις (μήνυμα με πολλαπλούς αποδέκτες, βλ. ΗΠΑ). Ο Ρώσος ΥΠΕΞ επέλεξε να μην επικεντρώσει τις δηλώσεις του ούτε στην Τουρκία ούτε και στις ΗΠΑ (αν και έγινε μια αναφορά). Κράτησε αποστάσεις, σε μια προσπάθεια να διαφυλάξει τις διμερείς σχέσεις με την Άγκυρα και να μην φανεί πως παίρνει θέση σε μια διαμάχη που όπως υποστηρίζει μόνο μέσα από διάλογο και συμβιβασμό μπορεί να επιλυθεί. Εξέφρασε πάντως την ετοιμότητα της Μόσχας αν της ζητηθεί να συνεισφέρει σε έναν εποικοδομητικό διάλογο.

Η Λευκωσία, σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, παρουσιάζεται ικανοποιημένη από το αποτέλεσμα των επαφών. Ιδιαίτερη ευαρέσκεια εκφράζεται για τη στήριξη που παρέχει η Μόσχα στη διαδικασία επίλυσης του Κυπριακού, στο ζήτημα της ΟΥΝΦΙΚΥΠ αλλά και για τη στάση που τηρεί σε σχέση με το ενδεχόμενο άνοιγμα της Αμμοχώστου υπό τ/κ διοίκηση. Ο Λαβρόφ έστειλε μήνυμα αναγκαιότητας για άμεση επανέναρξη των διαπραγματεύσεων μεταξύ των δύο κοινοτήτων εντός Κύπρου. Σημαντική κρίνουν διπλωματικοί κύκλοι και τη στήριξη όσον αφορά το Δίκαιο της Θάλασσας.

Μια αιχμή προς ΗΠΑ

Παράλληλα από πλευράς κυβερνητικών πηγών γίνεται θετική αποτίμηση του γεγονότος πως ο Σεργκέι Λαβρόφ δεν αναφέρθηκε καθόλου επίσημα στις κατ’ ιδίαν αλλά και στις διευρυμένες επαφές του στο νησί για τις σχέσεις μεταξύ Κυπριακής Δημοκρατίας και ΗΠΑ. Ωστόσο ο Λαβρόφ δεν παρέλειψε να αναφερθεί στις ΗΠΑ στις δημόσιες τοποθετήσεις του μετά τις συναντήσεις, λέγοντας πως «υπάρχουν ζητήματα που μας ανησυχούν όσον αφορά την κατάσταση στην Ανατολική Μεσόγειο… και οι έξωθεν παίκτες όπως οι ΗΠΑ που προσπαθούν να δημιουργήσουν γραμμές και να συμβάλουν στις συγκρούσεις παρά στις ειρηνικές λύσεις». Συνέχισε λέγοντας πως αυτό είναι πραγματικά θλιβερό καθώς για την περιοχή χρειάζονται ειρηνικοί τρόποι προώθησης των συμφερόντων, μεταξύ των οποίων ο συμβιβασμός και ο διάλογος. Πηγές αναφέρουν στον «Π» πως μέσα από κάποιες έμμεσες αναφορές της ρωσικής αντιπροσωπείας σε ανεπίσημο επίπεδο μπορούσε κανείς να διακρίνει αιχμές σχετικά με τις προθέσεις των ΗΠΑ στην ενίσχυση των σχέσεων με χώρες της Ανατολικής Μεσογείου.

Παρακολουθούν απλώς…

Παρά το γεγονός πως ένα από τα θέματα που απασχόλησαν τις επαφές Λαβρόφ στην Κύπρο αφορούσε την κατάσταση όπως διαμορφώνεται στην Ανατολική Μεσόγειο, ο Ρώσος ΥΠΕΞ δεν έκανε καμιά αναφορά στην Τουρκία και τις κινήσεις τόσο σε σχέση με την κυπριακή ΑΟΖ όσο και την ελληνική υφαλοκρηπίδα ή ακόμα και τη Λιβύη. Αρκέστηκε στο να αναφέρει πως «παρακολουθούμε την κατάσταση στην Ανατολική Μεσόγειο όσον αφορά τις σχέσεις σας με την Τουρκία.  Είμαστε έτοιμοι να παρέχουμε κάθε συνδρομή στην ανάπτυξη ενός πραγματικού διαλόγου προς αμοιβαίως αποδεκτές λύσεις». Τόνισε επίσης πως «η Ρωσία θεωρεί απαράδεκτα οποιαδήποτε βήματα που μπορούν να οδηγήσουν σε περαιτέρω κλιμάκωση της έντασης». Άλλωστε ο Λαβρόφ τάχθηκε επανειλημμένα υπέρ της επίλυσης των ζητημάτων μέσα από διάλογο και όχι μέσα από ανταλλαγή δηλώσεων σε επίπεδο εμπρηστικής ρητορικής από τις πλευρές. Το ρωσικό ΥΠΕΞ άλλωστε θεωρεί πως οι σχέσεις της Μόσχας με την Άγκυρα δεν επηρεάζουν την επιδιωκόμενη λύση στο Κυπριακό.

Χωρίς χρονοδιάγραμμα

«Ουδείς πρέπει να επιβάλει οποιεσδήποτε συνταγές στις πλευρές στην Κύπρο και ιδιαίτερα να καθορίσει τεχνητά χρονοδιαγράμματα», υποστήριξε ο Σεργκέι Λαβρόφ. Από πλευράς Προεδρικού και ΥΠΕΞ τέθηκαν το ζήτημα των τουρκικών προκλήσεων στην κυπριακή ΑΟΖ και ευρύτερα στην Ανατολική Μεσόγειο, η ανάγκη για επανέναρξη των διαπραγματεύσεων στο Κυπριακό, όπως και η αναχαίτιση των απειλών για άνοιγμα των Βαρωσίων υπό τ/κ διοίκηση. Ζητήθηκε άλλωστε η συνεισφορά της Μόσχας στα ζητήματα αυτά.

Από πλευράς Λαβρόφ επιβεβαιώθηκε η στήριξη για επίλυση του Κυπριακού στη βάση της ΔΔΟ (στο πλαίσιο των ψηφισμάτων του ΣΑ), ωστόσο δεν έγινε καμιά αναφορά σε σχέση με την επανέναρξη των συνομιλιών από εκεί που έμειναν στο Κραν Μοντανά (βλ. μια διάσκεψη για την Κύπρο), παρά το ότι κυβερνητικές πηγές εκφράζουν βεβαιότητα για τη στήριξη της Μόσχας σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο. Αυτό που ο Λαβρόφ τόνισε και έχει καταγραφεί και σε προηγούμενες ανακοινώσεις του ρωσικού ΥΠΕΞ είναι ότι θα πρέπει άμεσα να ξεκινήσει διάλογος μεταξύ των δύο κοινοτήτων στην Κύπρο με στόχο την επίλυση του Κυπριακού στο πλαίσιο των ψηφισμάτων του ΣΑ του ΟΗΕ. Υποστήριξε μάλιστα πως μια τέτοια εξέλιξη «θα συμβάλει στη δημιουργία απαραίτητων συνθηκών για την εξεύρεση συμβιβασμών και για το άνοιγμα των Βαρωσίων». Η Ρωσία στο πλαίσιο των πάγιων πλέον θέσεων για το σύστημα εγγυήσεων επανέλαβε διά στόματος Λαβρόφ πως «το σύστημα εξωτερικών εγγυητών δεν ανταποκρίνεται στα σημερινά δεδομένα και το σύγχρονο διεθνές νομικό καθεστώς της Κυπριακής Δημοκρατίας». Για τη Μόσχα ο πιο αποτελεσματικός τρόπος για τη διασφάλιση της ανεξαρτησίας, της κυριαρχίας και της εδαφικής ακεραιότητας της ΚΔ είναι να υπάρξουν εγγυήσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ στην Κύπρο. Άλλωστε η Ρωσία δεν βλέπει λόγο να τροποποιηθούν για την ώρα οι όροι εντολής της ΟΥΝΦΙΚΥΠ.