Στην Μονή της Χώρας εξακολουθεί να ανακλίνεται ο Αχώρητος

Άρθρο της Le Figaro για την μετατροπή του μνημείου σε τέμενος και ένα ποίημα  της Ελένης Γλύκατζη -Αρβελέρ

Στην Πόλη σαν βρεθείς, στην περίφημη Μονή της Χώρας, συνειδητοποιείς αυτό που λέει ο ποιητής: «Ουκ εάλω η Πόλις. Ουκ εάλω η ρίζα ουκ εάλω το φως! ουκ εάλω η βασιλεύουσα ψυχή των Ελλήνων» (Νικηφόρος Βρεττάκος, Λειτουργία κάτω από την Ακρόπολη). Εδώ στη Μονή της Χώρας, εξακολουθεί να ανακλίνεται ο Αχώρητος… Κι ακούς από παντού τον αντίλαλο των Χαιρετισμών: Χαίρε Θεού αχωρήτου χώρα, χαίρε σεπτού Μυστηρίου θύρα…

Και η Παναγία στην Πόλη της στέκει ολόρθη ως Χώρα του Αχωρήτου. Και ο Χριστός, η Χώρα των Ζώντων, μας δείχνει την πατρίδα μας που είναι πέραν του θανάτου… Και το εικονογραφικό πρόγραμμα του παρεκκλησίου που συμβολίζει τη “χώρα των νεκρών”, μας επιβεβαιώνει πανηγυρικά το “Προσδοκώ Ανάστασιν νεκρών…”.

Τι κι αν έγινε  τζαμί, με προεδρική απόφαση; (Από κείμενο στο Φως Φαναρίου)

***************

Στην απόφαση του Τούρκου προέδρου Ταγίπ Ερντογάν για μετατροπή σε τζαμί της «εμβληματικής πρώην Ορθόδοξης Εκκλησίας στην Κωνσταντινούπολη», γνωστής ως Μονή της Χώρας, αναφέρεται η εφημερίδα Le Figaro  βασιζόμενη σε σχετικό τηλεγράφημα του γαλλικού Πρακτορείου Ειδήσεων (AFP).

Σημειώνεται, ότι η απόφαση να μετατραπεί το Μουσείο της Χώρας (Kariye, στα Τουρκικά) σε τζαμί, έρχεται ένα μήνα μετά την παρόμοια και «αμφιλεγόμενη» μετατροπή της πρώην Αγίας Σοφίας, χαρακτηρισμένου ως Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς, ενώ υπογραμμίζεται, ότι πέρα από τη χιλιετή ιστορία της, που συναγωνίζεται με την Αγία Σοφία, η Βυζαντινή Εκκλησία της Χώρας είναι γνωστή για τα υπέροχα ψηφιδωτά και τοιχογραφίες της, που χρονολογούνται από τον 14ο αιώνα.

Υπογραμμίζεται, ότι μετά τον Β ‘Παγκόσμιο Πόλεμο, το κτίριο υποβλήθηκε σε μακροχρόνια αποκατάσταση, από μια ομάδα αμερικανών ιστορικών τέχνης και άνοιξε στο κοινό ως μουσείο το 1958.

Η  ανακοίνωση της μετατροπής σε τζαμί προκάλεσε φόβους για την επιβίωση των ψηφιδωτών και των τοιχογραφιών στο κτίριο, τα οποία, όπως τονίζει ο Zeynep Turkyilmaz, ιστορικός της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, θα είναι αδύνατο να καλυφθούν προσωρινά, κατά τη διάρκεια των προσευχών, όπως συμβαίνει σήμερα στην Αγία Σοφία, γιατί στολίζουν ολόκληρο το κτίριο. 

Για τον ίδιον, «ισοδυναμεί με  καταστροφή, διότι είναι αδύνατη η μετατροπή αυτής της εσωτερικής αρχιτεκτονικής διατηρώντας την».

Για πολλούς παρατηρητές, οι πρόσφατες μετατροπές των πρώην βυζαντινών εκκλησιών “στοχεύουν στο γαλβανισμό της συντηρητικής και εθνικιστικής εκλογικής βάσης του Erdogan, στο πλαίσιο οικονομικών δυσκολιών, που επιδεινώθηκαν από την πανδημία”, σημειώνει η εφημερίδα, με τον Zeynep Turkyilmaz, να επισημαίνει, ότι οι εντάσεις με την Ελλάδα διαδραματίζουν επίσης ρόλο.

«Υπάρχει μία επιθυμία να διαγραφούν τα ίχνη του ελληνικού και χριστιανικού πολιτισμού. Βάζοντας χέρι σε ένα μέρος που ανήκει στον ελληνικό πολιτισμό, υπενθυμίζουμε επίσης στην Ελλάδα τη θέση της, ως πρώην μέλος της αυτοκρατορίας, που κυριαρχούσαν οι Τούρκοι», εκτιμά ο ιστορικός.

Υπογραμμίζεται η έντονη καταδίκη εκ μέρους της Ελλάδας της μετατροπή της Εκκλησίας της Χώρας, γεγονός που, όπως τονίζεται, θεωρεί ως «μια άλλη πρόκληση προς τους πιστούς και τη διεθνή κοινότητα», καθώς και  η δήλωση του βουλευτή του Λαϊκού Δημοκρατικού Κόμματος (HDP) Garo Paylan, ο οποίος επέκρινε την απόφαση, αναφέροντας: «Ένα άλλο σύμβολο της πολυπολιτισμικής ιστορίας της χώρας μας θυσιάστηκε».

Σύμφωνα με δημοσιογράφο του AFP, που επισκέφθηκε  τον χώρο, αμέσως μετά τη δημοσίευση του διατάγματος του Erdogan, το κτίριο ήταν ακόμη ανοιχτό για τους επισκέπτες, σε αντίθεση με την Αγία Σοφία, η οποία έκλεισε αμέσως με την ανακοίνωση της μετατροπής της, με την Anna Naumova, Ρωσίδα τουρίστρια, να αναρωτιέται επίσης για την τύχη των χριστιανικών τοιχογραφιών, εκτιμώντας, ότι «αυτό θα μπορούσε να είναι ένα πρόβλημα, για άτομα που τους αρέσουν αυτά τα πράγματα και επομένως δεν θα έρθουν πλέον εδώ».