Εκκλησία: Η αντικανονική διαπάλη θεσμικού & χαρισματικού.

Η αντινομική σχέση θεσμικού και χαρισματικού στο Εκκλησιακό σώμα είναι ένα ζήτημα , που παραμένει θεολογικά ανοικτό μέχρι σήμερα.

Του Αρχιμ. Γρηγόριου Δ. Παπαθωμά, 

καθηγητή Θεολογικής Σχολής

Πανεπιστημίου Αθηνών. 

*Ο Μοναχισμός γεννήθηκε ως εσχατολογικός προσανατολισμός και ως εσχατολογική (δια)μαρτυρία. Για αυτό και ως όραμα, ως μορφή και ως προοπτική ζωής, ο Μοναχισμός είναι συμφυής με την υπόσταση της Εκκλησίας.

*Η εσχατολογική προοπτική της Εκλησίας ενέπνεε πάντοτε τον Μοναχισμό· είναι αυτό που τον ώθησε να «εξέλθη» και να βρίσκεται μόνιμα «εκτός» και στην αέναη αναμονή των Εσχάτων. Είναι αυτό που αναφέρει, επίσης, ο π. Γ. Φλωρόφσκυ, παραθέτοντας τον άγιο Ιωάννη τον Χρυσόστομο:

*«Ξεχνάμε πολύ συχνά τον προσωρινό χαρακτήρα του Μοναχισμού. Ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος ομολογούσε ότι τα μοναστήρια είναι αναγκαία, διότι ο κόσμος δεν είναι χριστιανικός. Ας τον μεταστρέψουμε, και τότε η ανάγκη ενός μοναστικού διαχωρισμού θα εξανεμισθή».

*Οι μοναχοί ταύτιζαν πάντοτε την προοπτική αυτή με τον λόγο ύπαρξης της Εκκλησίας. Στο κίνημα του αναχωρητισμού, ο στόχος του πρωταρχικού μοναχισμού δεν ήταν η Εκκλησία να καταφύγη στην έρημο, αλλά να εγκαταστήση την έρημο, την πραγματικότητα και την προοπτική της ερήμου, στους κόλπους της, όπως ακριβώς αυτή η ίδια η πραγματικότητα βιώθηκε από τους μοναχούς σε αυτήν την ίδια την έρημο.

*Η διαπάλη του θεσμικού (επισκοπικού) και του χαρισματικού (μοναστικού) έχει την βαθύτερη ρίζα του στην σχετικοποίηση από την μία μεριά η την εγκόπλωση από την άλλη αντίστοιχα αυτού του εσχατολογικού αιτήματος εντός του Εκκλησιακού σώματος.

Τα παραπάνω είναι ορισμένα σημεία από την μελέτη, με θέμα: ” Η αντικανονική διαπάλη θεσμικού και  χαρισματικού στην Εκκλησία” (μπορείτε να διαβάσετε το πλήρες κείμενο  πιο κάτω),  του Αρχιμ. Γρηγορίου Δ. Παπαθωμά, καθηγητή του Κανονικού Δικαίου στην Θεολογική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. 

Ο Αρχιμ. Γρηγόριος Δ. Παπαθωμάς γεννήθηκε το 1960 στα Νάματα Ασκίου-Βοίου Κοζάνης και είναι Καθηγητής του Κανονικού Δικαίου στο Τμήμα Θεολογίας της Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών από το 2010, στο Ορθόδοξο Θεολογικό Ινστιτούτο Αγίου Σεργίου Παρισίων από το 1994, καθώς και στο Ευρωπαϊκό Διαπανεπιστημιακό Πρόγραμμα Διδακτορικών Σπουδών ΣΩΚΡΑΤΗΣ-GRATIANUS (Παρίσι XI) από το 2000. Η σπουδαστική του διαδρομή (1965-1997) ήταν τα Νάματα (Δημοτικό Σχολείο), η Πτολεμαΐδα (Γυμνάσιο και Λύκειο), η Θεσσαλονίκη (Θεολογία και Νομική) και το Παρίσι (Master, Διδακτορικό και Μετα-Διδακτορικό [Υφηγεσία] στην Θεολογία και την Νομική). Η εκπαιδευτική του διαδρομή (1985-2015) ήταν το Τσοτύλι Κοζάνης (Γυμνάσιο και Λύκειο), η Καστοριά (1ο και 2ο Λύκειο), το Παρίσι (Ελληνικά Σχολεία της Γαλλίας και Θεολογική Σχολή του Αγίου Σεργίου Παρισίων), η Ταλλίνη (Ελληνικό Σχολείο Εσθονίας και Πανεπιστήμια της Ταλλίνης και του Tartu), η Ρίγα (Ελληνικό Σχολείο Λεττονίας) και η Αθήνα (Θεολογική Σχολή, ως Τακτικός Καθηγητής, του Πανεπιστημίου Αθηνών). Υφηγητής της Νομικής Σχολής Jean Monnet του Πανεπιστημίου Paris XI από το 1997, δημοσίευσε μονογραφίες και άρθρα στους τομείς της Θεολογίας, του Κανονικού Δικαίου και της Θρησκειολογίας. Είναι πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Forum των Ορθοδόξων Θεολογικών Σχολών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (EFOST) και μέλος του Πανεπιστημιακού Κέντρου «Δίκαιο και Θρησκειακές Κοινωνίες» («Droit et Sociétés Religieuses»-DSR) της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Paris XI, καθώς και του «Ινστιτούτου Ερευνών για την Μελέτη των Θρησκειών» (Institut de Recherches pour l’Étude des Religions-I.R.E.R.) του Πανεπιστημίου Paris IV της Σορβόννης.

Ως κληρικός, υπηρέτησε στην Εκκλησία της Ελλάδος, στο Οικουμενικό Πατριαρχείο και στην Αυτόνομη Εκκλησία της Εσθονίας, ενώ από το 2010 είναι ιεροκήρυκας στην Ιερά Αρχιεπισκοπή Αθηνών. Στην 25ετία που έζησε στο εξωτερικό, δίδαξε σε 20 Πανεπιστήμια τριών Ηπείρων (Ευρώπης, Ασίας και Αφρικής) και είναι συγγραφέας περισσοτέρων των 20 βιβλίων και άνω των εκατό (100) επιστημονικών άρθρων, σε ελληνικά και ξένα περιοδικά, με ιστορικό, θεολογικό και θρησκειολογικό περιεχόμενο και με αντικείμενα της ειδικότητάς του, που είναι το Κανονικό Δίκαιο, τα οποία μεταφράστηκαν σε 16 διαφορετικές γλώσσες. Τέλος, έχει συμμετάσχει σε περίπου 90 επιστημονικά Συνέδρια με εισήγηση μέχρι σήμερα στην Ελλάδα και το εξωτερικό, ενώ είναι Επιστημονικός Διευθυντής σε τρεις εκδοτικές Επιστημονικές Σειρές, στην “Νομοκανονική Βιβλιοθήκη” (των Εκδόσεων Επέκταση-Θεσσαλονίκη/Κατερίνη· 33 δημοσιευμένοι τίτλοι), στα “Νομοκανονικά Ανάλεκτα” (των Εκδόσεων Γρηγόρη-Αθήνα· 8 δημοσιευμένοι τίτλοι) και στην “Θεολογία και Ιστορία” [“Ajalugu ja Teoloogia”] (των Εκδόσεων του Θεολογικού Σεμιναρίου «Αγίου Πλάτωνος» Ταλλίνης της Αυτονόμου Εκκλησίας της Εσθονίας· 5 δημοσιευμένοι τίτλοι). 

1. ΧΑΡΙΣΜΑΤΙΚΟ.gr Theologia by ARISTEIDIS VIKETOS on Scribd

Στο βίντεο ο Αρχιμ. Γρηγόριος Δ. Παπαθωμάς αναφέται στο ζήτημα της Ορθόδοξης Αυτοκέφαλης Εκκλησίας Ουκρανίας και απαντά στην παραπληροφόρηση , που  κάνει το Πατριαρχείο Μόσχας