Θάνατος&Ανάσταση στην Θ. Λειτουργία κατά τον Μάξιμο Ομολογητή

Της Δρος. Ελένης Προκοπίου, Αρχαιολόγου,
Βυζαντινολόγου*

Την «ἐν τῇ Θείᾳ Λειτουργίᾳ» θεώρηση του θανάτου και την ανατροπή αυτού, την ανάσταση, μέσα από το απολυτρωτικό έργο του Κυρίου, δηλαδή την άφεση και λύτρωση του πεπτωκότος ανθρώπου από τα δεσμά της αμαρτίας, και την επανασύνδεσή του, δια της ζωοποιού δωρεάς του μεταλαμβανόμενου σώματος και αίματός Του Κυρίου, στο οποίο μεταβάλλονται/μετουσιώνονται τα δώρα (ο άρτος και ο οίνος), με τον Πλάστη του, αλλά και την κτίση ολόκληρη, διαπραγματεύεται η μελέτη της Ελένης Προκοπίου.

Η μελέτη έγινε στο μάθημα της «Λειτουργικής» στο πλαίσιο του Μεταπτυχιακού Προγράμματος του Τμήματος Θεολογίας και Πολιτισμού του Πανεπιστημίου Λευκωσίας  και  εξετάζει τέσσερα λειτουργικά κείμενα των Αγίων Μάρκου, Ιακώβου , Μεγάλου Βασιλείου και Ιωάννου Χρυσοστόμου σε συσχέτιση με αρχαία ερμηνευτικά κείμενα, όπως η «Μυσταγωγία» του Αγίου Μαξίμου του Ομολογητού.

Στον ΕΠΙΛΟΓΟ της μελέτης η Ελένη Προκοπίου σημειώνει : « Από την εξέταση των τεσσάρων ακολουθιών της Θείας Λειτουργίας και της ερμηνείας αυτών στη βάση της «Μυσταγωγίας» του Αγίου Μαξίμου του Ομολογητού διαφάνηκε πως όλη η Θεία Λειτουργία αποτελεί φανέρωση και βίωση του χαρμόσυνου ευαγγελίου της λύτρωσης της ανθρώπινης ύπαρξης από την τραγικότερη αγωνία της τον θάνατο και την μονωτική ανυπαρξία, με την οποίαν αυτός συνδυάζεται. Η εκτεινόμενη εις τους αιώνες δια των αχράντων μυστηρίων σταυρική θυσία και Ανάσταση του Κυρίου, η φανέρωση δηλ. της απεράντου Αγάπης του Θεού προς τον άνθρωπο, δια του σχεδίου της Θείας Οικονομίας, έλκει αυτόν εις μετάνοιαν και αποκατάσταση στην παλαιά στοργική σχέση Πατρός-Υιού, επανενώνει δηλ. αυτόν με την πηγή της αενάου ζωής, τον Τριαδικό Θεό, καθιστώντας τον κατά χάριν άξιον κληρονόμον της μελλούσης Βασιλείας».

* δρ . Ελένη Προκοπίου είναι Αρχαιολογική Λειτουργός Α´στην Εφορεία Αρχαίων Μνηµείων του Τµήµατος Αρχαιοτήτων Κύπρο. Έχει σπουδάσει Ιστορία και Αρχαιολογία στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήµιο Αθηνών, απ’ όπου και έχει λάβει το 2006 τον τίτλο της διδάκτορος στη Βυζαντινή Αρχαιολογία. Εργάστηκε για µία τριετία ως Αρχαιολόγος στην Κρήτη και την Επίδαυρο, ενώ για 29 συνεχή χρόνια υπηρετεί στο Τµήµα Αρχαιοτήτων της Κύπρου, από τα οποία τα 16 ως Αρχαιολογική Λειτουργός για την Επαρχία της Λεµεσού. Ανέσκαψε σηµαντικό αριθµό θέσεων και µνηµείων, κυρίως στην Επαρχία Λεµεσού, και έχει δηµοσιεύσει αρκετά από αυτά σε έγκριτα αρχαιολογικά περιοδικά. Από το 2007 ανασκάπτει στη θέση Καταλύµατα των Πλακωτών Ακρωτηρίου, ένα σηµαντικό πρωτοβυζαντινό µνηµείο του 7ου αιώνα. Η διδακτορική της διατριβή, η οποία έχει δηµοσιευθεί ως µονογραφία στη σειρά των εκδόσεων του Μουσείου της Μονής του Κύκκου, αναφέρεται στον τύπο του Συνεπτυγµένου Σταυροειδούς Εγγεγραµµένου Ναού µε τρούλο στην Κύπρο, κατά τη µεσοβυζαντινή περίοδο, δηλ., µεταξύ 9ου και του 12ου αιώνα.

*Διαβάστε όλη την μελέτη 

Procopiou, Litourgiki 30.3.2020 by ARISTEIDIS VIKETOS on Scribd