Είμαστε πιο κοντά σε θεραπεία για τον κορονοϊό

*Εκτιμήσεις της ερευνήτριας του Cambridge Ευφροσύνη Γκρανιά – Κλώτσα. 

*Μέχρι  το τέλος Μαΐου θα υπάρχουν νέα δεδομένα για τη θεραπεία του COVID-19, δηλώνει ο καθηγητής Χαράλαμπος Γώγος.

«Θεωρώ ότι είμαστε πιο κοντά σε θεραπεία και ίσως σε παραπάνω από μία, παρά από ότι είμαστε σε εμβόλιο για τον κορνοϊό» αναφέρει η κορυφαία ερευνήτρια και λοιμωξιολόγος του Cambridge Ευφροσύνη Γκρανιά – Κλώτσα.
Μιλώντας στο Star, η κ. Γκρανιά τόνισε ότι η Ελλάδα είναι πολύ τυχερή γιατί έχει λαμπρούς επιστήμονες. Επεσήμανε δε, ότι η χώρα μας δε θα βρισκόταν σε αυτή την καλή θέση στον παγκόσμιο χάρτη κρουσμάτων κορονοϊού, αν δεν ηγείτο της προσπάθειας αυτής ο κ. Σωτήρης Τσιόδρας, με τον οποίο σπούδαζαν μαζί στην Αμερική.

«Ήδη υπάρχουν κάποια θετικά στοιχεία από κάποια φάρμακα που χρησιμοποιούνται για άλλους σκοπούς, τα οποία τα μελετάμε ήδη και σε συνδυασμό μεταξύ τους για τον κορονοϊό», σημείωσε.
Μελέτες γίνονται και για θεραπείες που συνδυάζονται μεταξύ τους, όπως είπε η κ. Γκρανιά, η οποία παράλληλα, δήλωσε αισιόδοξη ότι τους επόμενους μήνες, ίσως και συντομότερα, να έχουμε απαντήσεις για την αποτελεσματικότητά τους.
«Σύντομα θα ξεκινήσουν θεραπείες που σώζουν ζωές» ανέφερε.
Η λοιμωξιολόγος του Cambridge, τόνισε ότι δεν μπορεί να πει κανείς με βεβαιότητα αν το εύκρατο κλίμα βοηθά στον περιορισμό του κορονοϊού. «Ακόμα κι αν υπάρχει μείωση το καλοκαίρι, επειδή ο πληθυσμός δεν έχει ανοσία, όταν και αν επιστρέψει ο ιός το φθινόπωρο θα νοσήσουν αυτοί που δεν είχαν νοσήσει» σημείωσε και εξέφρασε την εκτίμηση ότι είναι μάλλον απίθανο να υπάρχει κάποια διαφορά το καλοκαίρι.

Η ίδια εκτιμά ότι ο ιός θα παραμείνει μαζί μας αλλά θα είναι ενδημικός και δεν θα έχει αυτή την επιθετική μορφή. Ένα από τα σημαντικότερα στοιχήματα όπως είπε, είναι το αν οι άνθρωποι που νόσησαν, έχουν μόνιμη ανοσία – το οποίο φαίνεται να είναι πιο πιθανό σενάριο- ή το αν επαναμολύνονται, όπως είχε γίνει με άλλους κορονοϊούς.

Καθηγητής Χαράλαμπος Γώγος: Δοκιμάζονται κοκτέιλ φαρμάκων

Σε εξέλιξη βρίσκονται κλινικές μελέτες και για την αποτελεσματικότητα δύο αντιιικών φαρμάκων: της φαβιπιραβίρης –ιαπωνικής εταιρείας φάρμακο το οποίο η χώρα μας έχει ήδη παραγγείλει– και της ρεμντεσιβίρης.
Με το εναγώνιο βλέμμα στραμμένο στις έρευνες για μία αποτελεσματική φαρμακευτική απάντηση στον νέο κορονοϊό , συνεχίζεται η μάχη γιατρών και υγειονομικών αρχών κατά της πανδημίας. Σε παγκόσμιο επίπεδο αλλά και στη χώρα μας δοκιμάζονται κοκτέιλ φαρμάκων, που είτε στοχεύουν στον πολλαπλασιασμό του ιού στον οργανισμό είτε στην απόκριση του ανοσολογικού συστήματος έναντι του ιού, ενώ ταυτόχρονα οι Αρχές έχουν ξεκινήσει αγώνα δρόμου για να προμηθευτούν επαρκείς ποσότητες των πιο «ελπιδοφόρων» φαρμάκων. Μάλιστα, οι ειδικοί εκτιμούν ότι έως το τέλος Μαΐου θα υπάρχουν νέα δεδομένα για τη θεραπεία του COVID-19.

Όπως διευκρίνισε στην «Καθημερινή » Αθηνών , ο παθολόγος – λοιμωξιολόγος καθηγητής Παθολογίας του Ιατρικού Τμήματος Πανεπιστημίου Πατρών και μέλος της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων για τον νέο κορονοϊό, Χαράλαμπος Γώγος, οι θεραπείες που δοκιμάζονται αυτή τη στιγμή διεθνώς και χορηγούνται σε ασθενείς και στην Ελλάδα, αφορούν δύο κατηγορίες φαρμάκων. Είτε πρόκειται για αντιιικές ουσίες που στοχεύουν στον πολλαπλασιασμό του ιού είτε σε ουσίες ανοσοπαρέμβασης, δηλαδή ουσίες που στοχεύουν στην απόκριση του ανοσολογικού συστήματος στη δράση του ιού, η οποία μπορεί σε μερικές περιπτώσεις να είναι καταστροφική για τον ασθενή και να επιφέρει πολυοργανική ανεπάρκεια.
«Από τα υπάρχοντα σχήματα που ήδη χρησιμοποιούνται και στη χώρα μας, το πιο δραστικό φαίνεται να είναι η χλωροκίνη, ένα γνωστό ανθελονοσιακό που χορηγείται και σε ρευματικές παθήσεις και το οποίο δρα τόσο στην είσοδο του ιού στο κύτταρο όσο και στην ανοσιακή απάντηση του οργανισμού. Το φάρμακο αυτό έχει δοθεί σε μεγάλο αριθμό ασθενών σε χώρες όπου εκδηλώνεται αυτή η στιγμή επιδημία, αλλά και στη χώρα μας, με σχετικά θετικά αποτελέσματα στη μείωση του ιικού φορτίου του  κορονοϊού , αλλά χωρίς να αποτελεί πανάκεια στην αντιμετώπιση της νόσου».

Σύμφωνα με τον καθηγητή, η χλωροκίνη μπορεί να χορηγηθεί και σε συνδυασμό με άλλα φάρμακα όπως το αντιβιοτικό αζιθρομυκίνη, και το αντιρετροϊκό λοπιναβίρη. «Υπάρχουν κλινικά δεδομένα από την Κίνα, την Ισπανία και την Ιταλία με ενδείξεις αποτελεσματικότητας αυτών των σχημάτων, ως επικουρικής θεραπείας πέραν της υποστηρικτικής σε ασθενείς που κάνουν σοβαρή λοίμωξη του αναπνευστικού. Χορηγούνται σχετικά νωρίς κατά τη διάρκεια της λοίμωξης, δηλαδή αμέσως μετά την εμφάνιση της πνευμονίας», σημειώνει ο κ. Γώγος.
Επίσης, «μεταξύ των ανοσοτροποποιητικών φαρμάκων που αξιολογούνται σε αυτή τη φάση είναι και η τοσιλιζουμάμπη, η οποία παρεμβαίνει στην ανοσολογική απάντηση των βαρέως πασχόντων, αναστέλλοντας τον υποδοχέα της ιντερλευκίνης 6, μιας κυτοκίνης η οποία σε περιπτώσεις έντονης λοίμωξης, υπερπαράγεται και μπορεί να οδηγήσει σε βλάβες οργάνων. Πρόκειται για ένα φάρμακο που έχει δοκιμαστεί σε κάποιες περιπτώσεις ασθενών και πιθανόν να έχει θετικά αποτελέσματα στη θεραπεία του COVID-19».

Τα πειραματικά

Σε εξέλιξη βρίσκονται κλινικές μελέτες και για την αποτελεσματικότητα δύο αντιιικών φαρμάκων: της φαβιπιραβίρης –ιαπωνικής εταιρείας φάρμακο το οποίο η χώρα μας έχει ήδη παραγγείλει– και της ρεμντεσιβίρης.
Πρόκειται για πειραματικά φάρμακα που έχουν χρησιμοποιηθεί στον Έμπολα, στη γρίπη, στον κίτρινο πυρετό και σε άλλες ιογενείς παθήσεις, χωρίς ιδιαίτερα αποτελέσματα, αλλά φαίνεται ότι μπορεί να έχουν δράση στον συγκεκριμένο κορονοϊό. «Ειδικά η ρεμντεσιβίρη, η οποία έχει χορηγηθεί και σε μικρό αριθμό ασθενών στην Ελλάδα, φαίνεται να είναι το πλέον ελπιδοφόρο, θα έλεγα η αιχμή του δόρατος, για τη θεραπεία του COVID-19», σημειώνει ο κ. Γώγος και προσθέτει «η δραστικότητά του αναμένεται να αποδειχθεί περί τις αρχές Μαΐου, όταν ολοκληρωθεί μεγάλη πολυκεντρική μελέτη που διεξάγεται με τη συμμετοχή περισσότερων από 1.000 ασθενών».
Ταυτόχρονα, περίπου 20 εμβόλια σε αυτή τη φάση δοκιμάζονται από πολλά ερευνητικά κέντρα και φαρμακευτικές εταιρείες. Πρόκειται για εμβόλια τόσο για την πρόληψη της νόσησης, όσο και για τη θεραπεία με την παροχή αντισωμάτων. Μάλιστα, έχουν καταγραφεί περιπτώσεις που χορηγήθηκε σε ασθενείς πλάσμα από άτομα που είχαν νοσήσει και ιαθεί και το οποίο περιείχε μία έτοιμη «διαβασμένη» ανοσία για την καταπολέμηση της νόσου.
Ο κ. Γώγος καταλήγει, «παρά τη μεγάλη ταχύτητα με την οποία τρέχουν αυτή τη στιγμή οι έρευνες, δεν προβλέπεται να αναπτυχθεί εμβόλιο τους επόμενους έξι μήνες. Αντίθετα, σε ό,τι αφορά τη θεραπεία, εκτιμώ ότι δεν είμαστε πολύ μακριά, και το αργότερο μέχρι το τέλος Μαΐου θα έχουμε νέα δεδομένα».

Ο ΠΟΥ: Μετάτοση του ιού και μέσω του αέρα

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) εξακολουθεί να δίνει μεγάλη έμφαση στη σημασία του συχνού πλυσίματος των χεριών, της προσοχής στην εισπνοή σωματιδίων, του καθαρισμού και απολύμανσης του άμεσου περιβάλλοντος για την αναχαίτιση εξάπλωσης του κορονοϊού.
Nεότερα στοιχεία που εξηγούν τον τρόπο διασποράς του κορονοϊού μέσω αέρος βλέπουν το φως της δημοσιότητας. Σύμφωνα με τις πιο πρόσφατες επιστημονικές αποδείξεις, τις οποίες παρουσιάζει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, η νόσος μεταδίδεται μεταξύ των ανθρώπων μέσω σταγονιδίων της αναπνευστικής οδού και μέσω άμεσης επαφής.

Ο κορονοϊός μεταδίδεται μέσω αερομεταφερόμενων σταγονιδίων, όταν ένα υγιές άτομο έρθει σε στενή επαφή (σε απόσταση εντός 1 μέτρου) με κάποιον ήδη ασθενή, ο οποίος εκδηλώνει αναπνευστικά συμπτώματα (π.χ. βήχα ή φτέρνισμα).
Τότε, δυνητικώς μολυσματικά σταγονίδια από την αναπνευστική οδό του ασθενούς (τα οποία γενικά θεωρούνται ότι έχουν διάμετρο μεταξύ 5-10 μm) μπορεί να φτάσουν σε βλεννογόνους (στόμα και μύτη) ή στα μάτια του υγιούς ατόμου. Η μετάδοση των σταγονιδίων μπορεί επίσης να συμβεί μέσω αντικειμένων στο άμεσο περιβάλλον γύρω από το μολυσμένο άτομο.
Συνεπώς, η μετάδοση του κορονοϊού μπορεί να συμβεί με άμεση επαφή με μολυσμένα άτομα και με έμμεση επαφή με επιφάνειες στο άμεσο περιβάλλον τους ή με αντικείμενα που χρησιμοποιούνται από κοινού από υγιή και μολυσμένα άτομα (π.χ. στηθοσκόπιο ή θερμόμετρο).

Σε τι διαφέρει η μετάδοση μέσω αέρος

από την μετάδοση μέσω σταγονιδίων

Η μετάδοση της νόσου COVID-19 μέσω αέρος είναι διαφορετική από την μετάδοση σταγονιδίων, καθώς αναφέρεται στην παρουσία μικροβίων εντός των πυρήνων των σταγονιδίων, τα οποία γενικά θεωρούνται σωματίδια με διάμετρο κάτω από 5μm και τα οποία προκύπτουν από την εξάτμιση μεγαλύτερων σταγονιδίων, ή υπάρχουν μέσα σε σωματίδια σκόνης. Μπορούν να παραμείνουν στον αέρα για μεγάλες χρονικές περιόδους και να μεταδίδονται σε άλλους σε αποστάσεις μεγαλύτερες τους ενός μέτρου.

Πότε είναι δυνατή η μετάδοση μέσω αέρος

Σε ό,τι αφορά στον κορονοϊό, η μετάδοση μέσω αέρος μπορεί να είναι δυνατή σε συγκεκριμένες συνθήκες, στις οποίες εκτελούνται διαδικασίες που παράγουν αερολύματα (π.χ. ενδοτραχειακή διασωλήνωση, βρογχοσκόπηση, ανοικτή αναρρόφηση, χορήγηση νεφελοποιημένης θεραπείας, χειροκίνητος αερισμός πριν από διασωλήνωση, αποσύνδεση του ασθενούς από τον αναπνευστήρα, μη επεμβατικός αερισμός θετικής πίεσης, τραχειοστομία και η καρδιοπνευμονική ανάνηψη). Σε ανάλυση 75.465 περιπτώσεων COVID-19 στην Κίνα, δεν αναφέρθηκε καμία αερομεταφερόμενη μετάδοση.
Υπάρχουν κάποιες ενδείξεις ότι η μόλυνση με COVID-19 μπορεί να οδηγήσει σε εντερική μόλυνση και ο κορονοϊός να περάσει στα κόπρανα. Ωστόσο, μέχρι σήμερα μόνο μία μελέτη έχει πετύχει καλλιέργεια του κορονοϊού από ένα δείγμα μοναδικού κοπράνων. Δεν έχουν αναφερθεί μέχρι σήμερα μετάδοση του ιού από τα κόπρανα.

Μέχρι σήμερα, κάποιες επιστημονικές δημοσιεύσεις παρέχουν αρχικά στοιχεία σχετικά με το αν ο κορονοϊός μπορεί να ανιχνευθεί στον αέρα και, επομένως, μπορεί να θεωρηθεί ότι μεταδίδεται μέσω του αέρα. Αυτά τα αρχικά ευρήματα πρέπει να ερμηνευθούν προσεκτικά.
Σε έρευνα, που δημοσιεύθηκε πρόσφατα στο επιστημονικό περιοδικό New England Journal of Medicine, δημιουργήθηκαν αερολύματα με την χρήση έναν νεφελοποιητή και αναλύθηκαν υπό ελεγχόμενες εργαστηριακές συνθήκες. Πρόκειται για μια μηχανή υψηλής ισχύος που δεν αντικατοπτρίζει τις φυσιολογικές καταστάσεις του ανθρώπινου βήχα.
Επίσης, η ανίχνευση ιού SARS-CoV-2 σε σωματίδια αερολύματος μετά από 3 ώρες δεν αντικατοπτρίζει τις κλινικές συνθήκες όπου εκτελούνται διαδικασίες δημιουργίας αερολύματος. Εν ολίγοις, αυτή ήταν μια διαδικασία δημιουργίας αερολύματος, που εκτελέστηκε για τους σκοπούς του συγκεκριμένου πειράματος.
Υπάρχουν αναφορές ότι έχουν νοσηλευτεί συμπτωματικοί ασθενείς με COVID-19, στους οποίους δεν ανιχνεύθηκε RNA του κοροωνοϊού σε δείγματα αέρα. Επιπλέον, είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι η ανίχνευση του ιικού RNA σε περιβαλλοντικά δείγματα βάσει του πρωτοκόλλου PCR δεν είναι ενδεικτικές του βιώσιμου ιού που θα μπορούσε να μεταδοθεί.

Συμπεράσματα για την μετάδοση μέσω αέρα
Με βάση τα διαθέσιμα στοιχεία, συμπεριλαμβανομένων των πρόσφατων δημοσιεύσεων που αναφέρθηκαν παραπάνω, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (Π.Ο.Υ.) εξακολουθεί να συνιστά προληπτικά μέτρα για την προφύλαξη έναντι στα σταγονίδια και έναντι της άμεσης επαφής για τα άτομα που φροντίζουν ασθενείς με COVID-19.
Επίσης συνιστά ίδια προληπτικά μέτρα για καταστάσεις όπου εκτελούνται διαδικασίες παραγωγής αερολυμάτων. Αυτές οι συμβουλές συνάδουν με άλλες εθνικές και διεθνείς κατευθυντήριες γραμμές, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που αναπτύχθηκαν από την Ευρωπαϊκή Εταιρεία Εντατικής Φροντίδας και από την Ένωση της Ιατρικής Εντατικής Θεραπείας, καθώς και αυτές που εφαρμόζονται σε Αυστραλία, Καναδά και Ηνωμένο Βασίλειο.
Ταυτόχρονα, άλλες χώρες και οργανισμοί, συμπεριλαμβανομένου του αμερικανικού και του ευρωπαϊκού Κέντρου Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC και ECDC αντίστοιχα), που συνιστούν προφύλαξη έναντι αερομεταφερόμενων σωματιδίων για κάθε κατάσταση που αφορά τη φροντίδα των ασθενών με COVID-19 και εξετάζουν τη χρήση ιατρικών μασκών ως αποδεκτή επιλογή σε περίπτωση έλλειψης αναπνευστήρων (N95, FFP2 ή FFP3).
Τέλος, ο ΠΟΥ εξακολουθεί να δίνει μεγάλη έμφαση στη σημασία του συχνού πλυσίματος των χεριών, της προσοχής στην εισπνοή σωματιδίων, του καθαρισμού και απολύμανσης του άμεσου περιβάλλοντος, καθώς και της κοινωνικής απόστασης και της αποφυγής στενής επαφής με άτομα με πυρετό, ή αναπνευστικά συμπτώματα.