Μ. Γλέζος: Απεβίωσε ο θρύλος της ναζιστικής κατοχής

Πήρης ημερών , σε ηλικία 98 χρονών, έφυγε σήμερα από τη ζωή  ο Μανώλης Γλέζος, ο οποίος όταν ήταν έφηβος  , στις  31η Μαΐου 1941,  μαζί με τον Απόστολο Σάντα, σκαρφάλωσαν στα βράχια της Ακρόπολης, κατέβασαν από εκεί το μισητό σύμβολο του Γερμανού κατακτητή, τη σβάστικα, με μοναδικά τους «όπλα», ένα φαναράκι και ένα σουγιά.
Εμβληματική μορφή της Αριστεράς  ο Μανώλης Γλέζος, σύμφωνα με το βιογραφικό του , που δημοσίευσε το ΑΠΕ-ΜΠΕ,  γεννήθηκε στην Απείρανθο, το ορεινό χωριό της Νάξου, στις 9 Σεπτεμβρίου 1922, το οποίο και «προίκισε» με μια μοναδική συλλογή πετρωμάτων από όλον τον κόσμο (ήταν απαράμιλλη η αγάπη του για τη γεωλογία). Ένιωθε, από την άλλη, μισός Ναξιώτης και μισός Παριανός, με ιδιαίτερη αγάπη για την Πάρο, αφού από εκεί καταγόταν η μητέρα του, Ανδρομάχη Ναυπλιώτου. Στην Πάρο, άλλωστε, συνήθιζε να περνά τα καλοκαίρια του τα τελευταία χρόνια. Ο πατέρας του, Νικόλαος Γλέζος ήταν δημόσιος υπάλληλος και δημοσιογράφος.
Τα παιδικά του χρόνια ο Μ. Γλέζος τα έζησε στο χωριό του, όπου τελείωσε το δημοτικό σχολείο. Από τα μέσα της δεκαετίας του ’30 η οικογένειά του μεταναστεύει στην Αθήνα και το 1940 ο εκλιπών περνά στην ΑΣΟΕΕ. Ως μαθητής ακόμη πρωτοστάτησε στη δημιουργία αντιφασιστικής ομάδας για την απελευθέρωση της Δωδεκανήσου από τους Ιταλούς αλλά κατά της δικτατορίας του Μεταξά. Κατά τη διάρκεια της ναζιστικής κατοχής δίνει το «παρών» στην αντίσταση του λαού μας μέσα από τις τάξεις της ΟΚΝΕ, του ΕΑΜ Νέων και της ΕΠΟΝ, με αποτέλεσμα να υποστεί φυλακίσεις, βασανιστήρια και διώξεις.

Η ηρωϊκή πράξη του να κατεβάσει μαζί με τον Α. Σάντα από την Ακρόπολη την σβάστικα  προκάλεσε  εκνευρισμό στον κατακτητή, έδωσε  κουράγιο στον κατακτημένο, αλλά αδούλωτο λαό της Αθήνας και όλης της Ελλάδας. Η ποινή, ερήμην σε θάνατο.
Ακολουθεί η Απελευθέρωση και η δραστηριοποίηση του Μανώλη Γλέζου, διαδοχικά μέσα από τις τάξεις του ΚΚΕ και της ΕΔΑ, αλλά και η ενασχόλησή του με το δημοσιογραφικό επάγγελμα, σε διευθυντικές θέσεις πρώτα στο «Ριζοσπάστη» αμέσως μετά την απελευθέρωση, και μια δεκαετία αργότερα, στην «Αυγή». Συνολικά παραπέμφθηκε σε 28 δίκες για αδικήματα Τύπου, ενώ στα τέλη της δεκαετίας του ’40 καταδικάσθηκε δις εις θάνατον, καταδίκες που δεν εκτελέστηκαν μετά από ελληνική και διεθνή καμπάνια. Το 1950 οι θανατικές ποινές μετατράπηκαν σε ισόβια και τελικά αποφυλακίστηκε στις 16 Ιουλίου 1954.

Στις εκλογές της 9ης Σεπτεμβρίου 1951, παρότι φυλακισμένος, εκλέχθηκε βουλευτής Αθηνών με την ΕΔΑ. Ξεκινά απεργία πείνας, με αίτημα την αποφυλάκιση των δέκα εξόριστων εκλεγμένων βουλευτών της ΕΔΑ. Σταμάτησε την απεργία πείνας τη 12η ημέρα, με την απελευθέρωση κάποιων από αυτούς. Ακολουθεί η δίκη για «εσχάτη προδοσία» το 1958, ενώ στις εκλογές της 29ης Οκτωβρίου 1961 εξελέγη και πάλι βουλευτής Αθηνών με την ΕΔΑ, παρά το γεγονός ότι βρισκόταν στη φυλακή.

Σάντας (α) και Γλέζος (δ) χρόνια μετά την κατοχή κάτω από την Ακρόπολη
Με την εκδήλωση του στρατιωτικού πραξικοπήματος της 21ης Απριλίου, ο Μ. Γλέζος συλλαμβάνεται μαζί με άλλους πολιτικούς ηγέτες και ακολουθούν φυλακίσεις σε Γουδή, Πικέρμι, Γενική Ασφάλεια, Γυάρο, Παρθένι Λέρου, Ωρωπό, από όπου αποφυλακίζεται το 1971. Συνολικώς, 16 χρόνια της ζωής του τα πέρασε σε εξορίες και φυλακές.

Μεταπολιτευτικά δραστηριοποιείται πολιτικά μέσα από τις τάξεις της ΕΔΑ και του ΠΑΣΟΚ -στα ψηφοδέλτια του οποίου εξελέγη, ως συνεργαζόμενος, βουλευτής και ευρωβουλευτής τη δεκαετία του ’80.
Όμως, ο Μ. Γλέζος ποτέ δεν τα είχε καλά με θητείες και μονιμότητες, και στις δημοτικές και κοινοτικές εκλογές του 1986 επιστρέφει στην αγαπημένη του Απείρανθο, όπου οι συγχωριανοί του τον εκλέγουν κοινοτάρχη και εκείνος, από τη δική του πλευρά, εισαγάγει το θεσμό της Άμεσης Δημοκρατίας.
Στις αυτοδιοικητικές εκλογές του 2002 κατέρχεται επικεφαλής του συνδυασμού «Ενεργοί Πολίτες» για τη διευρυμένη Νομαρχία Αθηνών-Πειραιώς, που υποστηρίχθηκε από το Συνασπισμό και εκλέγεται νομαρχιακός σύμβουλος.

Ο Μανώλης Γλέζος καταθέτει στεφάνι στο Πολυτεχνείο υπό βροχή το Νοέμβριο του 2017

Επανέρχεται στην κεντρική πολιτική σκηνή το 2012, όταν στις διπλές εκλογές της 6ης Μαΐου και της 17ης Ιουνίου εκλέγεται βουλευτής Επικρατείας με το ΣΥΡΙΖΑ. Με το ίδιο κόμμα εξελέγη ευρωβουλευτής στις ευρωεκλογές της 25ης Μαΐου 2014, κάνοντας ως κεντρικό θέμα της θητείας του τις γερμανικές οφειλές προς την Ελλάδα. Έγραψε, άλλωστε, και βιβλίο για το θέμα, υπό τον τίτλο, «Και ένα μάρκο να ήταν…» (Εκδόσεις Λιβάνη). Χαρακτηριστική, ωστόσο, της προσωπικότητάς του, η κίνησή του το καλοκαίρι του 2017 να δώσει εκείνος το στεφάνι στο Γερμανό πρεσβευτή Γενς Πλέτνερ, στο μνημείο εκτελεσθέντων κατοίκων του Διστόμου. Τελευταία εμπλοκή του με την ενεργό πολιτική, στο ψηφοδέλτιο Επικρατείας της Λαϊκής Ενότητας, το Σεπτέμβριο του 2015.
Ο Μ. Γλέζος δεν ήθελε να τον αποκαλούν «ήρωα», για εκείνον ήρωας ήταν ο μικρότερος αδελφός του, Νίκος, που εκτελέσθηκε από τους Γερμανούς στην Καισαριανή το Μάιο του ’44, αφήνοντας πίσω του το εξής σημείωμα για τη μάνα τους: «Αγαπητή μητέρα σας φιλώ, χαιρετισμούς, σήμερα πάω για εκτέλεση. Πάω. Πέφτοντας για τον ελληνικό λαό». Ήταν ένας καημός μέσα του ο πρόωρος χαμός του αγαπημένου του Νίκου, ένας καημός για τον οποίον σπάνια τον άκουγες να μιλά.

Ο Μ. Γλέζος με τον Αρχιεπίσκοπο Αθηνών Ιερώνυμο
Η τελευταία, ίσως, δημόσια παρουσία-παρέμβαση του Μ. Γλέζου, ήταν στη δίκη της Χρυσής Αυγής, το 2018, όταν με τη συμπλήρωση πέντε χρόνων από τη δολοφονία του Παύλου Φύσσα, ο Μανώλης Γλέζος πήγε και κάθισε στο πλευρό της μητέρας του, Μάγδας.
Από σήμερα, ο «Τελευταίος Παρτιζάνος» -όπως τιτλοφορείται το ντοκιμαντέρ του Ανδρέα Χατζηπατέρα για τον Μανώλη Γλέζο- δεν είναι πια ανάμεσά μας.

Δηλώσεις πολιτικής ηγεσίας Ελλάδος

Για έναν γενναίο άνθρωπο, σύμβολο της αντίστασης κατά του ναζισμού, ασυμβίβαστο υπερασπιστή της κοινωνικής δικαιοσύνης και αγνό πατριώτη, κάνει λόγο η Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κατερίνα Σακελλαροπούλου στο συλλυπητήριο μήνυμά της για τον θάνατο του Μανώλη Γλέζου.
Ειδικότερα στο μήνυμά της η Πρόεδρος επισημαίνει:
«Ένας γενναίος άνθρωπος, ένα σύμβολο της αντίστασης κατά του ναζισμού, ένας ασυμβίβαστος υπερασπιστής της κοινωνικής δικαιοσύνης, έφυγε σήμερα από κοντά μας. Ο Μανώλης Γλέζος, ο αγνός πατριώτης με όλη τη σημασία της λέξης, ο δυναμικός και ευαίσθητος πολίτης μέχρι το τέλος της πολυκύμαντης διαδρομής του, θα παραμείνει στη μνήμη μας ως μια εμβληματική μορφή της σύγχρονης ιστορίας μας.
Στην οικογένειά του και όσους συμπορεύτηκαν μαζί του εκφράζω τα πιο θερμά μου συλλυπητήρια».

Κυριάκος Μητσοτάκης: «Το έθνος χαμηλώνει τις σημαίες του για να περάσει ένας μεγάλος Έλληνας”. “Αυτός που πρώτος κατέβασε το σύμβολο των κατακτητών από την Ακρόπολη. Για να αναδειχθεί, έτσι, ο ίδιος σε σύμβολο της ελεύθερης πατρίδας μας» αναφέρει σε ανάρτησή του στο facebook ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, για τον θάνατο του Μανώλη Γλέζου.
«Ο Μανώλης Γλέζος εκπροσώπησε μία γενιά που δεν λύγισε και δεν υποτάχθηκε. Ούτε και φυλακίστηκε σε κομματικούς φανατισμούς. Μια γενιά αφιερωμένη στην Ελλάδα, στην Ελευθερία και στην Δημοκρατία», σημειώνει και προσθέτει ότι υπήρξε ταυτόχρονα, και ένας γλυκός άνθρωπος.
«Προσωπικά, δεν θα ξεχάσω ποτέ την επίσκεψή του στο σπίτι μου -ένας λεοντόκαρδος με τρυφερό βλέμμα και με ένα κόκκινο γαρύφαλλο στο χέρι- το βράδυ που έφυγε ο πατέρας μου. Θα μας λείψει πολύ…», τονίζει ο Κυριάκος Μητσοτάκης και υπογραμμίζει ότι ο θάνατος του Μανώλη Γλέζου αφήνει τους Έλληνες φτωχότερους.
«Αλλά η ζωή του αφήνει την Ελλάδα πλουσιότερη. Γιατί το παράδειγμα του -το παράδειγμα μιας ζωής αγνού πατριώτη και αληθινού μαχητή- μένει φωτεινός οδηγός για όλους. Και μας οπλίζει με δύναμη, ώστε να ξεπερνούμε ενωμένοι δυσκολίες όπως οι σημερινές», επισημαίνει ο Έλληνας πρωθυπουργός.
Τέλος, ο Κυριάκος Μητσοτάκης εκφράζει τα θερμά του συλλυπητήρια στην οικογένειά του και αναφέρει «μαζί με όλους τους Έλληνες, σκύβω με σεβασμό το κεφάλι στη μνήμη του Μανώλη Γλέζου. Τον αποχαιρετώ με συγκίνηση και ευγνωμοσύνη».

Αλέξης Τσίπρας:   «Θα μείνει στην αιωνιότητα ως ένα σύμβολο αγωνιστή, που ήξερε να θυσιάζεται για τους ανθρώπους» σημειώνει ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ, Αλέξης Τσίπρας σε μήνυμά για το θάνατο του Μανώλη Γλέζου
Ολόκληρο το μήνυμα του Αλ. Τσίπρα:
«Γενναίος, όρθιος, μαχόμενος μέχρι την τελευταία στιγμή, ο Μανώλης Γλέζος έφτασε στο τέλος μιας μοναδικής διαδρομής.
Η Ελλάδα, η Δημοκρατία, η κοινωνική δικαιοσύνη, έχασαν έναν σπουδαίο μαχητή της πρώτης γραμμής.
Η ανθρωπότητα έχασε τον άνθρωπο που πρώτος σήκωσε ανάστημα στο ναζισμό, ταπεινώνοντας τη σημαία του Χίτλερ.
Η Αριστερά, όλοι μας, νιώθουμε σήμερα ορφανοί. Αλλά και τυχεροί που πορευτήκαμε μαζί του.
Ο Μανώλης Γλέζος θα μείνει στην αιωνιότητα ως ένα σύμβολο αγωνιστή, που ήξερε να θυσιάζεται για τους ανθρώπους.
Καλό σου ταξίδι, σύντροφε Μανώλη!».

ΦΩΦΗ ΓΕΝΝΗΜΑΤΑ     «Η Ελλάδα έχασε σήμερα έναν μεγάλο πατριώτη, αγωνιστή, έναν σπουδαίο δημοκράτη. Αποχαιρετούμε με θλίψη τον Μανώλη Γλέζο. Το σύμβολο της Αντίστασης. Μια ζωή γεμάτη αγώνες. Μια ζωή ενός ασυμβίβαστου ήρωα», αναφέρει η Φώφη Γεννηματά εκφράζοντας τα ειλικρινή συλλυπητήρια στην οικογένεια τού Μάνώλη Γλέζου.
Προσθέτει ότι η ζωή του ήταν μια ζωή γεμάτη πάθος για τον άνθρωπο, για το δίκιο και τη λευτεριά, την αξιοπρέπεια και τη δημοκρατία.
«Για αυτά πάλεψε εκτός και εντός Βουλής, από τα έδρανα της Αριστεράς, αλλά και του ΠΑΣΟΚ πλάι στον Ανδρέα Παπανδρέου.
Ο ελληνικός λαός τον αγάπησε και τον τίμησε με την ψήφο του.
Θα τον θυμόμαστε πάντα, για την περηφάνια, την εντιμότητα και την αγωνιστικότητα που μας δίδαξε. Σημείο αναφοράς για τις μελλοντικές γενιές».

ΚΚΕ: “Την περίοδο της κατοχής έδρασε μέσα από τις γραμμές του ΚΚΕ και του ΕΑΜ. Συνελήφθη και καταδικάστηκε 3 φορές από τις ιταλικές και τις γερμανικές δυνάμεις κατοχής»,  αναφέρει ανακοίνωση του ΚΚΕ για τον θάνατο του Μανώλη Γλέζου και προσθέτει: «Μετά την απελευθέρωση ανέλαβε αρχισυντάκτης στον Ριζοσπάστη. Συλλαμβάνεται και δικάζεται το 1948. Όπως χιλιάδες αγωνιστές πέρασε χρόνια σε φυλακές, εξορίες, βασανιστήρια.
Τον Σεπτέμβρη του 1951, όντας φυλακισμένος, εκλέγεται βουλευτής με την ΕΔΑ. Αποφυλακίζεται το 1954 και το 1956 αναλαμβάνει διευθυντής της Αυγής, που λειτουργούσε ως εφημερίδα της ΕΔΑ. Φυλακίζεται ξανά από το 1958 έως το 1962. Το 1962 τιμήθηκε από τη Σοβιετική Ένωση με το Βραβείο Λένιν για την αντιστασιακή του δράση, τον αγώνα για την ειρήνη και την πάλη ενάντια στο φασισμό.
Το 1961 εκλέχτηκε τακτικό μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ από το 8ο Συνέδριο του κόμματος. Με την εκδήλωση του στρατιωτικού πραξικοπήματος, στις 21 Απρίλη 1967, συλλαμβάνεται και κρατείται για 4 χρόνια στο Γουδή, το Πικέρμι, στη Γενική Ασφάλεια (Χωροφυλακής), τη Γυάρο, το Παρθένι Λέρου. Απελευθερώθηκε το 1971 από τον Ωρωπό.
Αποχώρησε από το ΚΚΕ το 1968.
Από το 1981 και έπειτα εκλέχτηκε βουλευτής και ευρωβουλευτής με το ΠΑΣΟΚ και αργότερα με τον ΣΥΡΙΖΑ. Συμμετείχε δραστήρια στο Εθνικό Συμβούλιο για τη διεκδίκηση των γερμανικών αποζημιώσεων».
Το ΚΚΕ εκφράζει τα θερμά του συλλυπητήρια στην οικογένειά του Μανώλη Γλέζου.

Ο ΓΕΡΜΑΝΟΣ ΠΡΕΣΒΗΣ

«Μια απώλεια όχι μόνο για τους Έλληνες», έγραψε στον προσωπικό του λογαριασμό στο Twitter για τον θάνατο του Μανώλη Γλέζου, ο πρεσβευτής της Γερμανίας στην Ελλάδα Έρνεστ Ράιχελ. Επισήμανε ότι «η αντίστασή του εναντίον της ναζιστικής κατοχής θα παραμείνει αξέχαστη».

ΤΟ ΑΚΕΛ Ο Γενικός Γραμματέας της Κ.Ε. του ΑΚΕΛ, Άντρος Κυπριανού απέστειλε συλλυπητήριο μήνυμα στην οικογένεια του Μανώλη Γλέζου, ο οποίος έφυγε σήμερα από τη ζωή. Παρατίθεται το κύριο μέρος του μηνύματος:
«Από μέρους του ΑΚΕΛ εκφράζω τη βαθιά θλίψη μας για το θάνατο του Μανώλη Γλέζου, μιας ιστορικής μορφής της ελλαδικής Αριστεράς και της Εθνικής Αντίστασης, μιας διεθνούς φυσιογνωμίας, σύμβολο αντιφασισμού και αντίστασης. Στα χρόνια της ναζιστικής κατοχής της Ελλάδας, ο Μανώλης Γλέζος συμμετείχε στην Αντίσταση και τη νύχτα της 30ής προς 31η Μάη 1941 μαζί με τον Απόστολο Σάντα κατέβασαν από την Ακρόπολη τη σημαία με τον αγκυλωτό σταυρό, μια θρυλική ενέργεια που ενέπνευσε το κίνημα της Αντίστασης ολόκληρης της Ευρώπης. Οι φυλακές, οι εξορίες, τα στρατοδικεία, τα βασανιστήρια, οι θανατικές καταδίκες από τους ναζί, το μετεμφυλιακό ελληνικό καθεστώς και τη χούντα των συνταγματαρχών είναι αδιάψευστοι μάρτυρες μιας ζωής αγώνων και θυσιών. Ο Μανώλης Γλέζος μέχρι το τέλος της ζωής του παρέμεινε μια βροντερή φωνή  για τα δίκαια του ελληνικού λαού και πολιτικά μάχιμος στην πάλη για κοινωνική δικαιοσύνη, δημοκρατία και ελευθερία στην Ελλάδα και στην Ευρώπη. Το ΑΚΕΛ εκφράζει στην οικογένεια του, στους συντρόφους του αλλά και σε ολόκληρο το ελληνικό λαό θερμά συλλυπητήρια για τη μεγάλη απώλεια».
Η ΕΔΕΚ σε ανακοίνωση της αναφέρει: “Σήμερα χάσαμε τον αγωνιστή της Ελευθερίας, Μανώλη Γλέζο, τον άνθρωπο – σύμβολο της αντίστασης στο ναζισμό και φασισμό, το σύμβολο της εθνικής μας περηφάνιας.
Η ζωή του, ήδη από τα παιδικά του χρόνια, είχε ταχθεί κατά του φασισμού. Αναμφίβολα η κορυφαία αντιφασιστική πράξη των εφηβικών του χρόνων έμελλε να γραφτεί στην ιστορία. Το βράδυ της 30ής προς την 31η Μαΐου 1941, μαζί με τον Απόστολο Σάντα, σκαρφάλωσαν στην Ακρόπολη και αψηφώντας κάθε κίνδυνο, κατέβασαν από εκεί τη σβάστικα. Στο χέρι ο Γλέζος και ο Σάντας είχαν ως «όπλα», ένα φανάρι και ένα σουγιά. Στην ψυχή όμως είχαν και οι δύο το πιο ισχυρό όπλο: τον πόθο της ελευθερίας και την αγάπη για δημοκρατία.
Το Κ.Σ. ΕΔΕΚ εκφράζει τα ειλικρινή του συλλυπητήρια στην οικογένεια του αγωνιστή Μανώλη Γλέζου και δηλώνει πως θα συνεχίσει άοκνα τον αγώνα του υπέρ Δημοκρατίας και Υπέρ Ελευθερίας”.

Δημοσία δαπάνη η κηδεία, αλλά σε στενό κύκλο

Με Κοινή Υπουργική Απόφαση των υπουργών Εσωτερικών, Τάκη Θεοδωρικάκου και Οικονομικών, Χρήστου Σταϊκούρα, ύστερα από πρόταση του προέδρου της Βουλής, Κώστα Τασούλα, η κηδεία του Μανώλη Γλέζου θα γίνει δημοσία δαπάνη.
Εξάλλου, με ανάρτηση στα κοινωνικά δίκτυα, ο κ. Θεοδωρικάκος αναφέρει για τον εκλιπόντα: «Ο Μανώλης Γλέζος υπήρξε σύμβολο της εθνικής αντίστασης των Ελλήνων στα πολύ δύσκολα χρόνια της κατοχής 1941-44 και γι αυτό σύμβολο γενικότερα της πατρίδας μας! Μαχητής της ζωής με τη δική του ανεξάρτητη σκέψη μέχρι το τύλος!
Κέρδισε επάξια τον σεβασμό όλων!»

Σε στενό οικογενειακό κύκλο -όπως οι συνθήκες επιβάλλουν- θα γίνει η κηδεία του Μανώλη Γλέζου. «Γνωρίζουμε ότι οι σκέψεις των ανθρώπων που τον γνώρισαν (…) τον συντροφεύουν», αναφέρει η ανακοίνωση της οικογένειάς του.
Η οικογένειά του ευχαριστεί θερμά τη Διοίκηση, το ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό του Νοσοκομείου ΝΙΜΤΣ, στο οποίο είχε νοσηλευτεί πολλές φορές στο παρελθόν, καθώς και τη Διοίκηση, το ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό του Νοσοκομείου ΕΡΡΙΚΟΣ ΝΤΥΝΑΝ, για τις άοκνες προσπάθειές τους, τις τελευταίες μέρες της ζωής του.
Τέλος, η οικογένεια παρακαλεί, αντί στεφάνου,  να γίνει δωρεά στη Βιβλιοθήκη Νίκου Ν. Γλέζου στ’ Απεράθου (Τράπεζα Εurobank, Αρ. Λογαριασμού: 0026-0244-12-0201196948 IBAN GR6202602440000120201196948).

******************

Συγγραφικό έργο

Εκτός από την αρθρογραφία του σε Ελληνικές και ξένες εφημερίδες καθώς και περιοδικά, ανακοινώσεις σε επιστημονικά συνέδρια, μελέτες, δοκίμια και συνεντεύξεις, από το 1942 ο Γλέζος δημοσίευσε περί τα 16 βιβλία:
– Η ιστορία του βιβλίου (1974)
– Από τη δικτατορία στη δημοκρατία (1974)
– Το φαινόμενο της αλλοτρίωσης στη γλώσσα (1977)
– Βίγλα Μνήμης 1981
– Η συνείδηση της πετραίας γης (1997)
– Μαύρη Βίβλος της Κατοχής 1999
– Ύδωρ, Αύρα, Νερό 2001
– Ο άνθρωπος και η φύση 2002
– Το 2006 εκδόθηκε και κυκλοφόρησε το δίτομο έργο του «Εθνική Αντίσταση 1940-1945» στην παρουσίαση του οποίου παρευρέθηκαν τόσο ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας όσο και ο Πρωθυπουργός της χώρας (2006)
– “Και ένα Μάρκο να ήταν…Οι οφειλές της Γερμανίας στην Ελλάδα” Νοέμβριος 2012
– “Νέκυιαι Ωδαί” Ιούνιος 2013
– “Έξοδος” Δεκέμβρης 2013
– “Αντισταθείτε” στα Ισπανικά: “RESITID – Un manifesto contra la sumision” Οκτώβρης 2015
– “Στα Κυκλαδονήσια η αίσθηση στο φως στιχουργεί” Απρίλης 2016
– “Αντιτασθείτε” στα Ελληνικά με πρόλογο 2017 (Μάρτης 17)
– “ΑΚΡΩΝΥΜΙΑ” Ιούνης 2017 από τις εκδόσεις της Βουλής των Ελλήνων (παρουσία πρωθυπουργού Α.Τσίπρα και προέδρου της Βουλής Ν.Βούτση).