99 χρόνια “ΑΠΟΓΕΥΜΑΤΙΝΗ” της Πόλης.-Επέτειος με ταινία της Melike Çapan

Έκδοση 12 Ιουλίου 1925, Επέτειος με ταινία της Melike Çapan, Εφημερίδα "ΑΠΟΓΕΥΜΑΤΙΝΗ", Κωνσταντινούπολη, Μιχάλης -Μηνάς Βασιλειάδης

Η ιστορική πλέον εφημερίδα της Πολίτικης Ρωμιοσύνης “ΑΠΟΓΕΥΜΑΤΙΝΗ” ιδρύθηκε στις 12 Ιουλίου του 1925, και εξακολουθεί να εκδίδεται μέχρι σήμερα στην Κωνσταντινούπολη. Μετά από την τουρκική Τζουμχουριέτ (Cumhuriyet),η “ΑΠΟΓΕΥΜΑΤΙΝΗ” αποτελεί την δεύτερη αρχαιότερη ημερήσια εφημερίδα της Τουρκίας. Το αναγνωστικό κοινό της , σε έντυπη μορφή, αποτελεί η ελληνική μειονότητα της Κωνσταντινούπολης . Κωνσταντινοπολίτες στο εξωτερικό και άλλοι τα τελευταία χρόνια την διαβάζουν ηλεκτρονικά. Επίσης, Τούρκοι φοιτητές και ερευνητές ανατρέχουν στο πολύτιμο αρχείο της.

Οι Τόμοι της εφημερίδας βρίσκονται και στην ψηφιακή βιβλιοθήκη των Ρωμιιών της Πόλης “Ανθέμιον” http://anthemion.phs.uoa.gr.

Το σημερινό , 12/07/2024, πρωτοσέλιδιο της “ΑΠΟΓΕΥΜΑΤΙΝΗΣ”

Παραθέτουμε το σχόλιο με τίτλο “Το ξεκίνημα”

Όταν έφθασα στην Πόλη για να παραλάβω την Απογευματινή του Κωνσταντίνου Βασιλειάδη με Διευθυντή και Αρχισυντάκτη τον Καβαλιέρο Μαρκουΐζο και με τη ρήση του «Βίκτωρος Ουγκώ: αι νέαι εποχαί επιβάλλουσι και νέα καθήκοντα» η οποία όμως «Α» είχε φθάσει να τυπώνει 80 συνολικά όλο κι όλο φύλλα την ημέρα, έβαλα στόχο να πετύχω να μπαίνει και πάλι σε κάθε ρωμαίικο σπίτι στην Πόλη και «ουδείς να γεννάται και ουδείς να αποθνήσκει άνευ της Απογευματινής».

Μχάλης Βασιλειάδης ( ΦΩΤΟ ΑΡΧΕΙΟΥ)

Όταν σε λίγους μήνες είδα ότι ο στόχος, με σκληρή έστω δουλειά, θα μπορούσε να επιτευχθεί, στην ογδοηκοστή επέτειο της «Α» έγραψα τις παρακάτω «Θέσεις» περισσότερο για να αυτοδεσμευτώ:

Θ Ε Σ Ε Ι Σ

«Δρόμοι παλιοί που αγάπησα και μίσησα ατέλειωτα/ Κάτω απ’ τους ίσκιους των σπιτιών να περπατώ/ Νύχτες των γυρισμών αναπότρεπτες κι η πόλη νεκρή/ Την ασήμαντη παρουσία μου βρίσκω σε κάθε γωνιά/ Κάμε να σ’ ανταμώσω, κάποτε, φάσμα χαμένο του πόθου μου/ Κι εγώ ξεχασμένος κι ατίθασος να περπατώ κρατώντας/ Ακόμα μια σπίθα τρεμόσβηστη στις υγρές μου παλάμες. (Και προχωρούσα μέσα στη νύχτα/ Χωρίς να γνωρίζω κανένανε/ Κι ούτε κανένας με γνώριζε)».

Τους παραπάνω στίχους του Μανόλη Αναγνωστάκη, μελοποιημένους από τον μεγάλο Μίκη, (τον ουρανομήκη) και τραγουδισμένους από τη Μαργαρίτα Ζορμπαλά και τον Πέτρο Πανδή, σιγοτραγουδούσα —φάλτσα φυσικά, μα δε μ’ ένοιαζε— όταν ξαναγύρισα —με όνειρα που όσο πάει σβήνουν— στην Πόλη που με γέννησε…

Τώρα χάθηκε κι αυτός –αν χάνονται ποτέ οι (πραγματικοί) ποιητές- κι εγώ τα βάζω με τον εαυτό μου, που ακόμα και σήμερα, ύστερα από πενήντα –και βάλε- συναπτά χρόνια δουλειάς –και όχι, ευτυχώς, δουλείας μια κι έκανα πάντα ό,τι μου άρεζε- δεν έχω τον καιρό ν’ αράξω μ’ ένα βιβλίο ποίησης στο χέρι και να χαρώ τους κόπους μιας ολόκληρης ζωής…

Ας όψονται, η καθημερινή πολιτική, τα βακούφια, τα βάσανά μας, ο μικρόκοσμός μας… και κυρίως, το γινάτι της «Α» —θέμα γοήτρου για μας— να τα εκατοστίσει…

«Α»

Και να όμως που σήμερα, η «Απογευματινή» με έναν νέο τιμονιέρη -ορεξάτο και… πεισματάρη- επικεφαλής, έχει φθάσει στο τελευταίο σκαλί της πρώτης εκατονταετίας και τα σχέδια πλέον γίνονται για τη δεύτερη.

Του εύχομαι να συνεχίσει με την ίδια όρεξη και θα το κάνει —ανίατη γαρ η ασθένεια του δημοσιογραφείν— θα το κάνει για «την Πόλη, τον Πολίτη, τον Πολιτισμό»…

Καλή δύναμη Μηνά και αντοχή… Έχεις δρόμο μακρύ μπροστά σου…

Μιχάλης Βασιλειάδης

Με αφορμή τη συμπλήρωση 99 ετών έκδοσης της «ΑΠΟΓΕΥΜΑΤΙΝΗΣ», η δημοσιογράφος Melike Çapan ανακοίνωσε την διαδικτυακή προβολή, σήμερα, της ταινίας «100», όπου εξηγεί την ιστορία, το παρόν και το μέλλον της εφημερίδας, μέσα από συνεντεύξεις με τη Διεύθυνση της και αναγνώστες της.

Όπως αναφέρει η ίδια σε ανάρτησή της στην τουρκική γλώσσα στο Χ: «Στις 12 Ιουλίου θα προβάλλουμε στο κανάλι μας στο YouTube @bellek365 ένα θέμα για το οποίο εργαζόμαστε από τον Οκτώβριο του 2023, την ταινία «100», όπου εξηγούμε την ιστορία τής «Απογευματινής», της πρώτης ελληνικής εφημερίδας [που εκδόθηκε] στην Τουρκική Δημοκρατία. Η προβολή θα ξεκινήσει στις 20:00 ώρα Τουρκίας ( Ελλάδος και Κύπρου)

Σημειώνεται ότι η «πρεμιέρα» του «100» θα γίνει στο Νιχώρι του Βοσπόρου , στο πλαίσιο των ετήσιων πολιτιστικών εκδηλώσεων της Κοινότητος, τα «ΘΕΟΤΟΚΙΑ», τον Σεπτέμβριο (οι λεπτομέρειες θα ανακοινωθούν αργότερα).

Efendim anons etmekten büyük bir heyecan ve onur duyarım

2023 Ekim ayından beri çekimlerini sürdürdüğümüz Cumhuriyetin ilk Rumca gazetesi Apoyevmatini’nin hikayesini anlattığımız “100” 12 Temmuz Cuma günü @bellek365 YouTube kanalında yayında! pic.twitter.com/0GiU5Hs8ul

— Melike Çapan (@melikecapan) July 10, 2024

Το 1925 –έτος ίδρυσης της «Απογευματινής»– ο πληθυσμός της Πόλης ήταν επισήμως 1.022.496 άτομα. Εξ αυτών 181.158 άτομα ήταν ομογενείς, δηλαδή το 17,7%, ενώ οι ελληνόφωνοι συνολικά ήταν ακόμη περισσότεροι.

Η εφημερίδα ιδρύθηκε από τον Κωνσταντίνο Βασιλειάδη, ο οποίος συνεργάστηκε με τον Οδυσσέα Κρυσταλλίδη, ιδιοκτήτη τυπογραφικού εξοπλισμού και έμπειρου στη διανομή εφημερίδων στην Πόλη. Πρώτος αρχισυντάκτης ήταν ο Καβαλιέρος Μαρκουίζος, ο οποίος άφησε το ξεχωριστό του στίγμα στην εφημερίδα υιοθετώντας το μότο του Βίκτωρος Ουγκώ «Αι νέαι εποχαί επιβάλλουσι και νέα καθήκοντα». Η φράση αντικατόπτριζε τη μετάβαση, με την οποία βρισκόταν αντιμέτωπη η πολυπληθής ελληνική κοινότητα της Κωνσταντινούπολης, την εποχή της οικοδόμησης της κοσμικής δημοκρατίας του Ατατούρκ. Ωστόσο, θα μπορούσε να χαρακτηρίσει ολόκληρο το πολυετές ταξίδι του ιστορικού εντύπου, το οποίο ξεπερνά επανειλημμένες προκλήσεις κάθε φύσεως και συνεχίζει δυναμικά το δημοσιογραφικό του έργο. Το 1927 τον Μαρκουίζο αντικατέστησε ο Γρηγόρης Γιαβερίδης.

Αρχείο “ΑΠΟΓΕΥΜΑΤΙΝΗΣ”

Η “ΑΠΟΓΕΥΜΑΤΙΝΗ” πέρασε και περνά από πολλές φουρτούνες .Ανέστειλε την έκδοση της μόνο από τις 6 έως τις 21 Σεπτεμβρίου του 1955, λόγω των Σεπτεμβριανών. Το τυπογραφείο σώθηκε, χωρίς ζημιές, επειδή βρισκόταν ακριβώς απέναντι από το προξενείο της τότε Σοβιετικής Ένωσης. Ο γιατρός Γιώργος Αντόσογλου, γαμπρός του Γιαβερίδη, επιμελούνταν την εφημερίδα επί δέκα χρόνια, από το σπίτι του, όπου έμεινε κλινήρης.

Το 1960, σπουδαστής στην Εμπορική Σχολή της Κωνσταντινούπολης, ο νεαρός Μιχάλης Βασιλειάδης, ήταν ήδη διευθυντής της εφημερίδας “Ελεύθερη Φωνή” και στην συνέχεια αρθρογράφος και διευθυντής της πολίτικης εφημερίδας “Εμπρός”. Το 1964 ο Μιχάλης Βασιλειάδης κατηγορήθηκε για “διάσπαση της εθνικής ενότητας της Τουρκίας και προπαγάνδα υπέρ της Ρωμιοσύνης”. Η δίκη έπαιρνε συνεχώς αναβολές . Στο τέλος, μετά από 10 χρόνια, ο Βασιλειάδης αθωώθηκε. Μετακόμισε στην Αθήνα, εργάστηκε στην ΕΡΤ και εξέδιδε τη μηνιαία εφημερίδα «Επτάλοφος». Παρέμεινε στην Αθήνα για σχεδόν 30 χρόνια, όπου εξέδιδε την μηνιαία εφημερίδα «Επτάλοφος» και επέστρεψε στην Πόλη το 2002 όταν κλήθηκε, με την ευλογία του Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου, να επιχειρήσει την αναζωογόνηση της «Απογευματινής». Από την Πρωτοχρονιά του 2003, ανέλβε εκδότης και διευθυντής της εφημερίδας.

Τον Μιχάλη Βασιλειάδη ακολούθησε μερικά χρόνια αργότερα, το 2005, ο γιός του Μηνάς, εξειδικευμένος στην πληροφορική, με αποτέλεσμα να ψηφιοποιηθεί η εφημερίδα και να καταστεί προσιτή και προσβάσιμη σε ψηφιακή μορφή σε αναγνώστες, ομογενείς και μη, ανά την υφήλιο. Σημαντική ήταν η βοήθεια του Ιδρύματος Αναστάσιος Γ. Λεβέντης, το οποίο , με εισήγηση του τότε διευθυντή του, καθηγητή Χαράλαμπου Μπακιρτζή, ανέλαβε την πλήρη χρηματοδότηση για την αγορά σύγχρονου τεχνολογικού εξοπλισμού.

ΦΩΤΟ: Αρχείο “ΑΠΟΓΕΥΜΑΤΙΝΗΣ”

Ο Μιχάλης Βασιλειάδης και ο γιος του Μηνάς, ο οποίος εδώ και πέντε χρόνια ανέλαβε εκδότης-διευθυντής, δουλεύουν σκληρά, μόνοι τους και αντιμέτωποι με το εξαιρετικά δύσκολο κλίμα για την ελευθερία του Τύπου που χαρακτηρίζει την Τουρκία. Το ένστικτο του Μιχάλη Βασιλειάδη τον βοήθησε να καθοδηγήσει το ιστορικό έντυπο μέσα από ακόμη μια τρικυμία. Το 2007, παρά την έλλειψη προσωπικού, η εφημερίδα αποφάσισε να κυκλοφορήσει και μια ηλεκτρονική έκδοση με συνδρομή, η οποία πλέον διαβάζεται τακτικά από την ελληνική ομογένεια από την Αυστραλία μέχρι τον Καναδά, έχει δηλώσει ο Μηνάς Βασιλειάδης , σε παλαιότερη συνέντευξη στο περιοδικό Politico.

26 Οκτωβρίου 2010 – Ο βετεράνος διανομέας ‘Μπαλίκ’ σήμερα δεν βρίσκεται στην ζωή (από τη δεκαετία του ’50) παραδίδει την «Απογευματινή» στον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο, λίγο πριν αναχωρήσει για το ταξίδι του στη Ρουμανία. (ΦΩΤΟ: Ν. Μαγγίνας )

Το 2011, αντιμέτωπη με μια σειρά νέων προβλημάτων λόγω της οικονομικής κρίσης που είχε χτυπήσει την Ελλάδα, η «Απογευματινή» ανακοίνωσε πως το επετειακό φύλλο της 12ης Ιουλίου θα ήταν και το τελευταίο. Η είδηση έφτασε στα αυτιά ενός νεαρού Τούρκου πανεπιστημιακού και ερευνητή, του Εφέμ Κερέ Σοζερί. Έγραψε ένα γράμμα και το έστειλε σε 30 φίλους του στους ακαδημαϊκούς κύκλους και να ζήτησε τη στήριξη τους. Η επιστολή μοιράστηκε στην ευρύτερη κοινωνία των πολιτών της Πόλης, και η «Απογευματινή» αγκαλιάστηκε από περισσότερους από 300 νέους συνδρομητές. Είναι όλοι Τούρκοι πολίτες, που δεν μιλούν την ελληνική γλώσσα, ωστόσο θέλουν να συνδράμουν στην πολυφωνία και βοηθούν το ιστορικό έντυπο να επιβιώσει.

*************************************

Συνεργασία 21 χρόνων

Ήταν ένα φθινοπωρινό απόγευμα του 2003. Βρισκόμουν στην Πόλη και είχα πάει να επισκεφτώ στο σπίτι του (Kuloğlu, Turnacıbaşı Sokak), πάροδος της Μεγάλης Οδού του Πέραν ( τουρκικά İstiklal Caddesi) τον μακαριστό Δάσκαλο και Άρχοντα του Οικουμενικού Πατριαρχείου, Δημητρό Φραγκόπουλο, ο οποίος για την προσφορά του στην Ελληνική Παιδεία τιμήθκε και από το ελληνικό κράτος. Το σπίτι του ήταν λίγα μόλις μέτρα από το ιστορικό Ζωγράφειο Σχολείο, στο οποίο διετέλεσε διευθυντής , αλλά και βράχος και ψυχή του από τις 8.9.1958 μέχρι τις 20.8.1993. Τον μακαριστό Φραγκόπουλο τον γνώρισα τον Νοέμβριο του 1991, όταν έκανα το πρώτο ταξίδι μου στην Πόλη για την ενθρόνιση του Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου.

Στο μέσον ο Μιχ. Βασιλειάδης. Αριστερά ο αείμνηστος Δ. Φραγκόπουλος και δεξιά ο επίσης αείμνηστος φίλος Νίκος Μαγγίνας.

Στο σπίτι του Φραγκόπουλου ήταν ο στενός του φίλος Μιχάλης Βασιλειάδης , γνωστός Ρωμιός και έγκριτος δημοσιογράφος. Στην πρώτη συνάντηση-γνωριμία στο σπίτι του Φραγκόπουλου ο μακαριστός και ευγενής Δάσκαλος με παρεκάλεσε να βοηθήσω τον Βασιλειάδη στην έκδοση της εφημερίδας. Το θεώρησα τιμή και αποδέχτηκα αμέσως. Έτσι , άρχισε η συνεργασία μας, που συνεχίζεται μέχρι σήμερα . Αναπτύχθηκε ματαξύ μας, αλλά και του γιού του Μηνά, ειλικρινής φιλία. Όνειρο του Μιχάλη Βασιλειάδη είναι η δημιουργία του πρώτου Μουσείου του Ελληνόφωνου Τύπου στην Πόλη.

Για την συνεργασία με την εφημερίδα η “Απογευματινή” με τίμησε 2022, με απονομή αργυρής πλακέτας.