8ο Διεθνές Μαθητικό Συνέδριο Λογοτεχνίας στην Κωνσταντινούπολη: Γιάννης Ρίτσος. Ο ποιητής της Ρωμιοσύνης
Οργανώνεται από το Ζωγράφειο Λύκειο Κωνσταντινούπολης και τα Εκπαιδευτήρια Ε. Μαντουλίδη Θεσσαλονίκης. Την έναρξη των εργασιών του Συνεδρίου θα κηρύξει ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος.- Η σχέση του ποιητή με την Κύπρο.-Συμμετέχουν το Λύκειο Ακροπόλεως και Παγκύπριο Γυμνάσιο.-
Μαθητές, πανεπιστημιακοί, λογοτέχνες, ηθοποιοί, μουσικοί και δημοσιογράφοι θα συμμετάσχουν στο 8ο Διεθνές Μαθητικό Συνέδριο Λογοτεχνίας με θέμα: «Γιάννης Ρίτσος. Ο ποιητής της Ρωμιοσύνης», για να προσεγγίσουν τη ζωή και το έργο του μεγάλου Έλληνα δημιουργού.
Στο Διεθνές Μαθητικό Συνέδριο Λογοτεχνίας θα πραγματοποιηθούν συζητήσεις από διακεκριμένους επιστήμονες, συγγραφείς, ποιητές, δημοσιογράφους, καλλιτέχνες και μαθητές/ριες 18 σχολείων (δημόσιων και ιδιωτικών) της Ελλάδας, της Πόλης, της
Λευκωσίας, της Ίμβρου, του Γιοχάνεσμπουργκ με θέματα:
• Ο Γιάννης Ρίτσος συνομιλητής μου
• Μύθοι και ιστορία στην ποίηση του Γιάννη Ρίτσου
• Τα ερωτικά
• Η ποιητική της εξορίας στο έργο του Γιάννη Ρίτσου
• Ο ποιητής της Ρωμιοσύνης
• Πώς το βίωμα μετουσιώνεται σε τέχνη που υπερβαίνει εαυτόν;
Παράλληλα με τις συζητήσεις θα πραγματοποιηθούν συναυλίες, θεατρικές εκδηλώσεις, εκθέσεις φωτογραφίας, συζητήσεις, περιήγηση στον Βόσπορο, στην Προποντίδα, στην Πρίγκηπο και στη Χάλκη. Ενδεικτικά αναφέρονται :
• «Αναφορά στον Γιάννη Ρίτσο» – Συναυλία Γιώργου Νταλάρα – Grand Pera, 20/04
Συμμετέχουν: Βιολέτα Ίκαρη, Ασπασία Στρατηγού
• «Η Σονάτα του Σεληνόφωτος» – Θεατρικό αναλόγιο με τη Ρένη Πιττακή – Ζωγράφειο,
17/04
Κυρία με τα μαύρα η Ρένη Πιττακή
Μουσικός επί σκηνής: Φώτης Σιώτας
Σκηνοθεσία: Θοδωρής Γκόνης
Βοηθός σκηνοθέτη: Κατερίνα Συμεωνίδου• «Όταν συνάντησα τον Ρίτσο» – Συζήτηση – Σχολή Γαλατά, 19/04
Παρουσιάζει ο Μανώλης Κωστίδης, Δημοσιογράφος.
Συντονίζει ο Γιάννης Μπασκόζος, Δημοσιογράφος.
Για τον Γιάννη Ρίτσο μιλούν οι:
Γιώργος Βέης, Ποιητής, Νίκος Δαββέτας, Συγγραφέας, Κώστας Καναβούρης,
Ποιητής, Δημήτρης Κόκκορης, Καθηγητής του Τμήματος Φιλοσοφίας και
Παιδαγωγικής του ΑΠΘ, Βαγγέλης Χατζηβασιλείου, Συγγραφέας, Κριτικός
Λογοτεχνίας
• «Η ανάμνηση ίσως είναι το μόνο σπίτι που έχουμε»
Περφόρμανς σύγχρονου χορού βασισμένη στο ποίημα του Γ. Ρίτσου «Η Σονάτα του
Σεληνόφωτος» – Ζωγράφειο, 19/04
Χορογραφούν και χορεύουν: Μαίρη Γιαννούλα, Ελίνα Δεμιρτζίογλου
• Εργαστήριο Εικονο-Ποίησης με την Ελευθερία Στόικου, Επίκουρη Καθηγήτρια ΔΙΠΑΕ,
Εικαστικό
Μελετώντας τον μεγάλο ποιητή Γ. Ρίτσο μπορεί κανείς να ονειρευτεί, να οργανώσει,
να συνθέσει εικόνες. Έχοντας ως αρχή 2 – 3 κείμενα του Ρίτσου παιδιά και ενήλικες θα καταγράψουν σε brainstorming τις εικόνες τους. Στη συνέχεια θα πρέπει να εικονοποιήσουν αυτές τις ιδέες τους δίνοντας σχήμα και μορφή
χρησιμοποιώντας μορφές ρεαλιστικές, αλλά και συμβολικές. Γράμματα και σχήματα θα συνθέσουν την ποίησή του.
Στις συζητήσεις συμμετέχουν μεταξύ άλλων εκλεκτοί εκπρόσωποι των γραμμάτων και των
τεχνών:
Μαρίνα Αγγελάκη, Δημοσιογράφος, Κώστας Ακρίβος, Συγγραφέας, Φραγκίσκη
Αμπατζοπούλου, Ομότιμη Καθηγήτρια ΑΠΘ, Γιώργος Βέης, Ποιητής, Σπύρος Γιανναράς,
Συγγραφέας, π. Ευάγγελος Γκανάς, Συγγραφέας, Θοδωρής Γκόνης, Ποιητής, Στιχουργός,
Ηθοποιός, Σκηνοθέτης, Νίκος Δαββέτας, Συγγραφέας, Κώστας Καναβούρης, Ποιητής,
Κώστας Καραβίδας, Μέλος Ε.ΔΙ.Π. Τμήμα Φιλολογίας Παν. Ιωαννίνων, Κόρα Μαίη
Καρβούνη, Ηθοποιός, Δημήτρης Κόκκορης, Καθηγητής Τμήμα Φιλοσοφίας και
Παιδαγωγικής ΑΠΘ, Θωμάς Κοροβίνης, Συγγραφέας, Φιλόλογος, Εύη Κουτρουμπάκη,
Συγγραφέας, Απόστολος Λακασάς, Δημοσιογράφος, Μαρία Λάτσαρη, Ποιήτρια, Μαίρη
Μικέ, Καθηγήτρια Τμήμα Φιλολογίας ΑΠΘ, Γιάννης Μπασκόζος, Δημοσιογράφος, Κυριακή
Μπεϊόγλου, Δημοσιογράφος, Γιάννης Παλαβός, Συγγραφέας, Πέννυ Παναγιωτοπούλου,
Σκηνοθέτης, Κάλλια Παπαδάκη, Συγγραφέας, Σεναριογράφος, Γιάννης Πάσχος,
Συγγραφέας, Μαργαρίτα Πουρνάρα, Δημοσιογράφος, Κωνσταντίνα Σιαχάμη, Ποιήτρια,
Κατερίνα Σχινά, Συγγραφέας, Μεταφράστρια, Ελευθερία Στόικου, Επίκουρη Καθηγήτρια
ΔΙΠΑΕ, Εικαστικός, Άρης Τσοκώνας, Συγγραφέας, Μεταφραστής, Μικέλα Χαρτουλάρη,
Συγγραφέας, Δημοσιογράφος, Ασπασία Χασιώτη, Δρ. Φιλολογίας, Βαγγέλης
Χατζηβασιλείου, Συγγραφέας, Κριτικός Λογοτεχνίας.
Τα προηγούμενα συνέδρια για τον Α. Παπαδιαμάντη (2012), τον Κ. Π. Καβάφη (2013),
τον Γ. Σεφέρη (2014), τον Γ. Βιζυηνό (2015) , τον Ο. Ελύτη (2016), τον Γ. Θεοτοκά (2018) και
τον Α. Σαμαράκη (2019) πραγματοποιήθηκαν με τη συμμετοχή 300 μαθητών και
εκπαιδευτικών από σχολεία της Ελλάδας, της Κύπρου, της Αφρικής, της Τουρκίας, της
Αμερικής καθώς και εκλεκτών εκπροσώπων των γραμμάτων και των τεχνών.
ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΥΝ ΤΑ ΣΧΟΛΕΙΑ
4ο ΓΕΛ Αλίμου, Εκπαιδευτήρια Αυγουλέα – Λιναρδάτου, Εκπαιδευτήρια Βασιλειάδη,
Εκπαιδευτήρια Ε. Μαντουλίδη, Εκπαιδευτήρια Σύγχρονη Παιδεία, Ελληνικό Γυμνάσιο – Λύκειο
Ίμβρου, Ελληνογαλλική Σχολή Πειραιά «Jeanne d’ Arc», Ζάππειο Λύκειο, Ζωγράφειο Λύκειο,
Κολλέγιο Αθηνών, Κολλέγιο Ψυχικού, Λύκειο Ακροπόλεως, Παγκύπριον Γυμνάσιον,
Πατριαρχική Μεγάλη του Γένους Σχολή, Πρότυπο ΓΕΛ Βαρβακείου Σχολής, Σχολεία Άξιον
Ξάνθης, St. Catherine’s British School, Σχολή Σαχέτι Γιοχάνεσμπουργκ.
8ο Διεθνές Μαθητικό Συνέδριο Λογοτεχνίας «Γιάννης Ρίτσος. Ο ποιητής της Ρωμιοσύνης» 3/3
Περισσότερα για το Διεθνές Μαθητικό Συνέδριο Λογοτεχνίας μπορείτε να πληροφορηθείτε:
Το Συνέδριο θα μεταδίδεται διαδικτυακά μέσω της ιστοσελίδας: www.livemedia.gr
ΧΟΡΗΓΟΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ
ΑΠΕ, ΕΡΤ, ΣΚΑΪ, Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ
Τηλέφωνα επικοινωνίας:
Γιάννης Δεμιρτζόγλου,
Διευθυντής του Ζωγράφειου Λυκείου Κωνσταντινούπολης: 00905326125712
Ασπασία Χασιώτη,
Γενική Διευθύντρια των Εκπαιδευτηρίων Ε. Μαντουλίδη: 694526352
Ο Ρίτσος και η Κύπρος
Τον Γιάννη Ρίτσο (Μονεμβασιά, 1 Μαΐου 1909 – Αθήνα, 11 Νοεμβρίου 1990) τον γνώρισα δόκιμος τότε δημοσιογράφος, όταν το 1979 ήρθε για πρώτη φορά στην Κύπρο . Μεταξύ άλλων επισκέφτηκε σχολεία και μίλησε σε μαθητές και μαθήτριες.
Γυμνάσιο Θηλέων Κύκκου. Δίπλα του η τότε διευθύντρια Ουρανία Κοκίνου
Ψηφιακός Ηρόδοτος – Αρχειακό Μαγνητοσκοπημένο Υλικό (digital-herodotus.eu)
Τον ξαναείδα το 1989, στο τελευταίο του ταξίδι, και ήμουν παρών στην τελετή στο προεδρικό μέγαρο, κατά την οποία ο τότε πρόεδρος της Δημοκρατίας, Γιώργος Βασιλείου, του απένειμε τον μεγαλόσταυρο του Εθνάρχη Μακαρίου Γ’, τη μεγαλύτερη διάκριση της Κυπριακής Δημοκρατίας. Λίγα χρόνια μετά τον θάνατο του γνώρισα στην Λευκωσία την κόρη του , Έρη Ρίτσου.
Είχε έρθει και μίλησε σε τιμητική εκδήλωση για τον ποιητή της Ρωμιοσύνης. Δέχτηκε , με ευχαρίστηση, και μου παραχώρησε συνέντευξη , η οποία δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα “Ο Φιλελεύθερος” της Κύπρου
Ο Ρίτσος ανέπτυξε ισχυρούς δεσμούς με την Κύπρο και τους αγώνες της και έγραψε δύο εξαιρετικές ποιητικές συνθέσεις:Α) “Αποχαιρετισμός” (1957), η οποία είναι εμπνευσμένη από τον ηρωϊκό θάνατο του Γρηγόρη Αυξεντίου (τον Μάρτιο του 1957) κι αποτελεί ένα μονόλογο του ήρωα μέσα στο κρησφύγετο, λίγο πριν από το τέλος, Β) Το 1974, μετά την τραγωδία του πραξικοπήματος και της τουρκικής εισβολής, ο Γιάννης Ρίτσος έγραψε το “Ύμνος και Θρήνος για την Κύπρο”, που μελοποιήθηκε από τον Μίκη Θεοδωράκη και αγαπήθηκε ιδιαίτερα. Ο αείμνηστος Κύπριος συνθέτης Γιώργος Κοτσώνης μελοποίησε, μεταξύ άλλων, την ποιητική σύνθεση του Ρίτσου «Η Κυρά των Αμπελιών».
Στίχους από το ποίημα μελοποίησε, μαζί με κείμενα του Ευαγόρα Παλληκαρίδη και του Ανδρέα Ζάκου, ο αλησμόνητος Μάριος Τόκας. Στο τραγούδι ο Κώστας Χατζηχριστοδούλου
“Σχεδίασμα βιογραφίας”
“Χρονολογία της γέννησής του: 1909. Ξημερώνοντας Πρωτομαγιά, στη Μονεμβασιά της Λακωνίας. Εσπούδασε, “ιστορία του παρελθόντος και του μέλλοντος στη σύγχρονη σχολή του Αγώνα” και, μαζί, τους ανθρώπους, τους πόθους και τα πάθη τους. Επάγγελμά του: ποιητής. Εδήλωνε “απαρηγόρητος παρηγορητής του κόσμου” και διατράνωνε: “είμαι κι εγώ από την ίδια ράτσα· επιμένω· δεν το βάζω κάτω”. Το όνομά του, Γιάννης Ρίτσος. “Ερωτευμένος πάντα με τα δέντρα, τα πουλιά, τα ζώα και τους ανθρώπους, / ερωτευμένος προπάντων με το κάλλος των καθάριων στοχασμών / και με το κάλλος των νεανικών σωμάτων”.
Το “Σχεδίασμα βιογραφίας” παρακολουθεί τη ζωή του ποιητή, “που πολύ τον τυράννησε” και την οποία εκείνος ευγνωμονούσε ακριβώς γι’ αυτό, επειδή του έδωσε “πολύ υλικό για την ποίησή του”. Νοσηλείες σε σανατόρια σε θέση απόρου, εξορίες, διωγμοί, απαγορεύσεις της ποίησής του, αλλά και έρωτες, φιλίες, ήρεμες οικογενειακές στιγμές. Και πάνω απ’ όλα, η “Ποίηση”. Μέσα από αυτήν “πάλεψε με τις λέξεις, με το χρόνο, με τα πράγματα”. Έδωσε θέση “στην πεταλούδα, στο χαλίκι, στ’ αλογάκι της Παναγίας, / στους ολονύκτιους στεναγμούς των άστρων, στη δροσοστάλα / που πέφτει απ’ το ροδόφυλλο, στ’ άρρωστο αηδόνι, στις μεγάλες σημαίες, / στο γαλάζιο, στο κόκκινο, στο κίτρινο”. Πλούτισε “τον κόσμο με μόχθο κι εγκαρτέρηση”.
Ο Ρίτσος ήταν ένας από τους σπουδαιότερους Έλληνες ποιητές με διεθνή φήμη και ακτινοβολία. Δημοσίευσε πάνω από εκατό ποιητικές συλλογές και συνθέσεις, είκοσι δύο μυθιστορήματα, 1 θεατρικό έργο και μελέτες. Τα έργα του συμπληρώνουν πολλές μεταφράσεις, χρονογραφήματα και άλλα δημοσιεύματα. Αρκετά από τα έργα του έχουν μεταφραστεί σε ξένες γλώσσες. Υπήρξε μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδας και της Ενιαίας Δημοκρατικής Αριστεράς, όταν το ΚΚΕ βρισκόταν στη παρανομία.
Ο Ρίτσος νόσησε από φυματίωση, ξεπέρασε την ασθένεια (πράγμα δύσκολο για την εποχή) και πέρασε από υλικές και ηθικές δοκιμασίες. Στο σανατόριο του «Σωτηρία», όπου νοσηλευόταν, ήρθε κοντά με τον μαρξισμό και την Αριστερά, ιδεολογίες που επηρέασαν βαθύτατα την ποίησή του και τον τρόπο ζωής του. Αφού πέρασε από διάφορα σανατόρια, εγκαταστάθηκε στην Αθήνα, όπου εργάστηκε ως αυτοδίδακτος σκηνοθέτης στην Εργατική Λέσχη και ως ηθοποιός και χορευτής σε επιθεωρήσεις.
Η αγωνιστική του έφεση και η επαναστατική του φύση τον οδηγούν στην προσχώρηση του κινήματος των «Πρωτοπόρων» και κατόπιν, το 1942, στο Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο. Αργότερα αρχίζουν οι εξορίες στη Λήμνο, στη Μακρόνησο και στον Άγιο Ευστράτιο. Επιστρέφοντας στην Αθήνα, προσχώρησε στην Ε.Δ.Α. Το 1956 ταξίδεψε στη Σοβιετική Ένωση και στην Κούβα. Κατά τη διάρκεια της χούντας των Συνταγματαρχών εξορίστηκε και πάλι, αρχικά στη Γυάρο και κατόπιν στη Λέρο. Με το πέρας της δικτατορίας και τη μεταπολίτευση, ο Ρίτσος έγινε ευρέως γνωστός, τόσο στον ελλαδικό χώρο, όσο και στο εξωτερικό, ενώ ακολούθησαν πολλές διακρίσεις και βραβεύσεις.
Η Σονάτα του Σεληνόφωτος, ο Επιτάφιος και η Ρωμιοσύνη είναι κάποια από τα σημαντικότερα ποιήματα του Ρίτσου, ενώ έχει κάνει και πολλές μεταφράσεις ξένων ποιητών όπως του Ναζίμ Χικμέτ, του Αλεξάντρ Μπλοκ, του Βλαντίμιρ Μαγιακόφσκι κ.ά. Πολλά ποιήματα του Ρίτσου έχουν μελοποιηθεί από τον Μίκη Θεοδωράκη, γνωστότερα εξ αυτών: Η Ρωμιοσύνη και ο Επιτάφιος.
Μεταξύ των τιμητικών διακρίσεων του Ρίτσου περιλαμβάνονται το κρατικό βραβείο ποίησης και το βραβείο Λένιν. Με τον θάνατο του άφησε ανέκδοτα έργα.
Επίσης , αείμνηστος Κύπριος συνθέτης Γιώργος Κοτσώνης μελοποίησε, μεταξύ άλλων, την ποιητική σύνθεση του Ρίτσου «Η Κυρά των Αμπελιών».
Α. Βικέτος
