160 χρόνια Γερμανοί Σοσιαλδημοκράτες

Σαν σήμερα, στις 23 Μαΐου του 1863, τέθηκαν τα θεμέλια για τη σταδιακή συγκρότηση του Γερμανικού Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος που προήλθε από τη Γενική Ένωση Εργατών Γερμανίας και τον πρωτεργάτη της, φιλόσοφο και κοινωνικό αγωνιστή Φερντινάντ Λασάλ στο «Πάνθεον» της Λειψίας. H διαδικασία συγκρότησης του κόμματος ήταν μακρά και ολοκληρώθηκε τα πρώτα χρόνια της δεκαετίας του 1890.

Το Σοσιαλδημομρατικό Κόμμα Γερμανίας (SPD) είναι το αρχαιότερο γερμανικό κόμμα, ένα από  τα παλαιότερα ευρωπαϊκά κόμματα αλλά κι ένα από τα πρώτα κόμματα που είχαν επηρεαστεί από την πολιτική θεωρία του Καρόλου Μαρξ. Στην μακραίωνη ιστορία του και παρά τις εσωτερικές κρίσεις, τις πολιτικές ήττες και έριδες, παρέμεινε πάντα ένας από τους βασικούς πυλώνες του γερμανικού κοινοβουλευτισμού, εκφράζοντας παραδοσιακά μεγάλα τμήματα του γερμανικού εκλογικού σώματος.

To ιστορικό «όχι» στον Χίτλερ

Όπως υπογράμμισε σήμερα και ο Όλαφ Σολτς, ιδιαίτερη ήταν η συμβολή του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος στους αγώνες για την προάσπιση των δημοκρατικών θεσμών στην πολυτάραχη Δημοκρατία της Βαϊμάρης.

Ήταν επίσης το μόνο κόμμα, που σύσσωμο στο γερμανικό κοινοβούλιο στις 23 Μαρτίου του 1933 είπε «όχι» στον διαβόητο «εξουσιοδοτικό νόμο» που εκχωρούσε το σύνολο των εκτελεστικών και νομοθετικών εξουσιών στον νεοεκλεγέντα τότε καγκελάριο Αδόλφο Χίτλερ,όταν βουλευτές από τον χώρο του κέντρου και της δεξιάς αποφάσισαν να συνταχθούν με τους Εθνικοσοσιαλιστές.

Συγκεκριμένα, όπως αναφέρει η γερμανική βουλή σε επίσημα αρχεία, οι 94 παρόντες βουλευτές των Σοσιαλδημοκρατών -όσοι απείχαν βρίσκονταν στη φυλακή- καταψήφισαν τον επίμαχο νόμο που άνοιγε το δρόμο προς τον ναζισμό. Αντίθετα 444 βουλευτές από το Εθνικοκοσοσιαλιστικό Κόμμα, το Γερμανικό Λαϊκό Κόμμα, το Λαϊκό Κόμμα της Βαυαρίας κ.ά. στήριξαν τον «Φύρερ».Το δε Κομμουνιστικό Κόμμα Γερμανίας δεν συμμετείχε τότε στην επίμαχη ψηφοφορία διότι είχε ήδη απαγορευθεί. Τα μέλη του είχαν φυλακιστεί ή δολοφονηθεί.

Το κόμμα των τεσσάρων καγκελαρίων

Ο Χέλμουτ Σμιτ, ένας από τους σημαντικότερους Γερμανούς πολιτικούς, διετέλεσε καγκελάριος της Δυτικής Γερμανίας μέχρι το 1982Εικόνα: Fritz Reiss/AP Photo/picture alliance

Όλα αυτά αποτελούν μερικές από τις ελάχιστες φωτεινές στιγμές αντίστασης στα χρόνια του ναζιστικού ολοκληρωτισμού, σε εκείνες τις ολέθριες και ερεβώδεις σελίδες της γερμανικής ιστορίας, τις οποίες μάλιστα υπενθύμισε και ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης, των Χριστιανοδημοκρατών, ο Φρίντριχ Μερτς.

Με ένα ευχετήριο μήνυμά του προς τους πολιτικούς του αντιπάλους, ο επικεφαλής της CDU, αναγνωρίζει τους διαχρονικούς αγώνες των Σοσιαλδημοκρατών για δικαιοσύνη και κυρίως τους αγώνες τους στους πιο σκοτεινούς καιρούς της γερμανικής ιστορίας, όπως ανέφερε. «Διώχτηκαν και δολοφονήθηκαν για τα ιδανικά τους – κι όμως πάντα σηκώνονταν όρθιοι» σημειώνει χαρακτηριστικά ο Φρίντριχ Μερτς.

Από εκεί και πέρα, στη μεταπολεμική Γερμανία, το SPD ήταν διαχρονικά ένα από τα βασικά κόμματα εξουσίας στη Γερμανία. Από τους κόλπους τους αναδείχθηκαν τέσσερεις καγκελάριοι:ο Βίλι Μπράντ (1969-1974), o Χέλμουτ Σμιτ (1974-1982), o Γκέρχαρντ Σρέντερ(1998-2005) και τελευταίος ο Όλαφ Σολτς από το 2021 μέχρι σήμερα. Πρόκειται για εκείνον τον καγκελάριο που μετά τον Β´ Παγκόσμιο Πόλεμο καλείται να κυβερνήσει ενώ ένας ακόμη αιματηρός πόλεμος μαίνεται στην ευρωπαϊκή ήπειρο. Με αβέβαιη έκβαση.