10 + 1 Σκέψεις για την Ανάπτυξη και τα Κοινωνικά Δικαιώματα

Του Αχχιλέα Δημητριάδη*

H Κύπρος πέτυχε διαδοχικούς κύκλους ανάπτυξης, αλλά πέρασε και από βαθιές κρίσεις που εμποδίζουν την σταθερή πρόοδο και αναδεικνύουν τα σοβαρά ελλείμματα στην κοινωνική πρόνοια, αλληλεγγύη και συνοχή. Η διαμόρφωση ενός νέου μοντέλου οικονομικής ανάπτυξης είναι εφικτή – όσο και αναγκαία προσβλέποντας σε ένα Τίμιο Κράτος.

Το Επιτελικό Κράτος

1. Το κράτος έχει πολύ σημαντικό ρόλο να παίξει. Το κράτος πρέπει να είναι επιτελικό ώστε να διαμορφώνει τους κανόνες, διευκολύνοντας την ανάπτυξη και διασφαλίζοντας ένα υγιές επιχειρηματικό περιβάλλον. Η βελτίωση του επενδυτικού κλίματος και η ενίσχυση της παραγωγικότητας, συνδέονται με την δημιουργία καλύτερων συνθηκών απασχόλησης και την καταπολέμηση της ανεργίας.
2. Το κράτος εποπτεύει τη υγιή ανάπτυξη και ακολουθεί πολιτικές που μειώνουν τις κοινωνικές ανισότητες. Προϋπόθεση είναι η καταπολέμηση της διαφθοράς, η αναβάθμιση της εικόνας της Κύπρου ως σοβαρού επενδυτικού προορισμού και η αξιοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού του τόπου.
3. Το κράτος στηρίζει τις παραγωγικές τάξεις και τους εργαζομένους, σχεδιάζοντας μια διαφορετική απάντηση στα σημερινά προβλήματα που σχετίζονται με τις σημαντικές ανισότητες στα εισοδήματα, στην ιατρική περίθαλψη, στην κοινωνική ασφάλιση, στην μεταχείριση των φύλων και στις προοπτικές της νέας γενιάς.
4. Οι Ημικρατικοί Οργανισμοί (ΗΟ) συμβάλουν στην ανάπτυξη. Διατηρώντας το δημόσιο χαρακτήρα τους, μπορούν να βελτιώσουν τις μορφές οργάνωσης και διοίκησης τους. Τα πρόσωπα που επιλέγονται από τον Πρόεδρο για διορισμό στη θέση του Προέδρου στους μεγάλους ημικρατικούς οργανισμούς να περνούν για ακρόαση στην Επιτροπή της Βουλής που ανήκει ένας ΗΟ – μια διαδικασία με συμβουλευτικό χαρακτήρα αλλά που προσθέτει αξιοπιστία στο σύστημα επιλογής.

Το αναπτυξιακό μας μοντέλο

5. Η στροφή στην πραγματική, βιώσιμη και ανθεκτική οικονομία με κοινωνική δικαιοσύνη είναι επιβεβλημένη. Το κράτος έχει την ευθύνη να ενισχύει το σύστημα κοινωνικής πρόνοιας με στοχευμένα δίκτυα προστασίας για τους οικονομικά πιο αδύναμους συμπολίτες μας, χρησιμοποιώντας διαθέσιμα εργαλεία ή και δημιουργώντας καινούρια.
6. Υπάρχει ανάγκη επένδυσης στο μέλλον με αύξηση των δαπανών στο εκπαιδευτικό σύστημα και παράλληλα τη διαρκή εκπαίδευση και επανένταξη στην εργασία του ανθρώπινου δυναμικού. Η εποχή μας σηματοδοτείται από τις νέες μορφές απασχόλησης, τη δια βίου μάθηση και το μικτό σύστημα εργασίας – το παραδοσιακό και το εξ αποστάσεως. Επένδυση στο πέδιο της γνώσης, στα πανεπιστήμια, στα ερευνητικά κέντρα, στις επιστημονικές, επιχειρηματικές και άλλες δυνάμεις του για αποφασιστική στροφή στην έρευνα, την καινοτομία, τις νεοφυείς και τις κοινωνικές επιχειρήσεις σε μια συνεργασία κράτους και ιδιωτικού τομέα.
7. Η Κύπρος παραμένει ουραγός στις ψηφιακές δεξιότητες. Η μετάβαση στην ηλεκτρονική διακυβέρνηση, η οποία είναι ένα αναγκαίο εργαλείο, σημαίνει ότι οι δημόσιοι οργανισμοί θα εξυπηρετούν τους πολίτες γρηγορότερα, φθηνότερα και καλύτερα. Το κράτος, τα υπουργεία και οι υπηρεσίες, οφείλουν να είναι η κινητήριος δύναμη του ψηφιακού μετασχηματισμού για το σύνολο της οικονομίας.
8. Χρειάζεται πιο στοχευμένη αξιοποίηση των αναπτυξιακών πόρων από την ΕΕ και τον εθνικό προϋπολογισμό (Ταμείο Ανάκαμψης, Διαρθρωτικά Ταμεία, άλλα χρηματοδοτικά εργαλεία). Με προηγούμενη διαβούλευση και διαφάνεια και με προτεραιότητα στην βιώσιμη ανάπτυξη και την μεταρρύθμιση για την αντιμετώπιση των κοινωνικών ανισοτήτων.

Δίκτυ Κοινωνικής Προστασίας

9. Το κράτος οφείλει στους πολίτες την κατοχύρωση νέων κοινωνικών δικαιωμάτων:

(α)  Πρόσβαση στην υγεία με βελτίωση του ΓεΣΥ.

(β)  Επανεκπαίδευση, κατάρτιση και διά βίου μάθηση. 

(γ)  Απόκτηση ψηφιακών δεξιοτήτων με δωρεάν πρόσβαση στο διαδίκτυο με αρχή δημόσιους χώρους.

(δ) Σεβασμός στο περιβάλλον ως αυτοτελές δικαίωμα.

Αυτά συνιστούν το τετράπτυχο μιας καθολικής υποχρέωσης του κράτους απέναντι σε όλους τους πολίτες του.

10. Το κράτος της υγιούς ανάπτυξης και κοινωνικής δικαιοσύνης σχεδιάζει καινοτόμους πολιτικές για την αποτελεσματική φορολόγηση και καθιερώνει διαφανές σύστημα κινήτρων ανάπτυξης και αξιοποίησης του εθνικού πλούτου με αντιστάθμισμα προς το σύνολο της κοινωνίας ως Εταιρική Κοινωνική και Περιβαλλοντική Ευθύνη.

Τίμιο Κράτος

10+1. Για να το πετύχουμε επιβάλλεται οι ηγέτες να ηγούνται με το παράδειγμά τους. Με διαφάνεια, με έμφαση στους κανόνες της χρηστής διοίκησης, με κανονισμούς που θα αποτρέπουν τη σύγκρουση συμφέροντος στην άσκηση εξουσίας. Το Τίμιο Κράτος αποτελεί τη βάση για να πετύχουμε καθορισμένους στόχους και να βελτιώσουμε την ποιότητα της δημόσιας ζωής.

Το οφείλουμε στα παιδιά μας – Πρέπει να το διεκδικήσουμε.

*Τα ενυπόγγραφα κείμενα απηχούν τις απόψεις των συγγραφέων τους